Njohësi i zhvillimeve në Ballkan, Daniel Serwer, ka folur për çështjen e fundit në skenën politike kosovare, rreth dialogut Kosovë-Serbi. Ka folur edhe për ekipin e ri negociator, por krejt në çka është fokusuar, është draft-libri i propozuar nga kryeministri i Kosovës, Ramush Haradinaj, të cilin Haradinaj e ka quajtur bazë të fortë institucionale për një marrëveshje gjithëpërfshirëse, legalisht obligative, me Serbinë. Por Serwer, i numëron dy gabime në këtë dokument.
Serwer thotë se kryeministri Haradinaj, ‘ka lëshuar në qarkullim një marrëveshje (draft-librin), gjithëpërfshirëse prej 30 faqesh ku flet për një marrëveshje mes Kosovës dhe Serbisë’.
Thotë se ky draft-libër, përmban shumë gjëra që atij do t’i pëlqenin, duke përfshirë aranzhimet dhe bashkëpunimin ndërkufitar, mbrojtjen e serbëve dhe monumenteve serbe në Kosovë, gjithashtu zbatimin e shumë marrëveshjeve teknike që tashmë janë arritur mes Prishtinës dhe Beogradit.
“Por këtu janë disa probleme të dukshme. Ky dokument në thelb është propozim për hapjen e negocimeve. Nga kjo perspektivë, ajo përfshinë gabime serioze negociuese që duhet të përcaktohen përpara ndonjë takimi me Beogradin. Në lexim të parë, i shoh dy probleme të dukshme”, shkruan peacefare.net të ketë thënë Serwer, transmeton koha.net.
- Marrëveshja parashikon hyrjen në fuqi përpara anëtarësimit të Kosovës në Kombet e Bashkuara. Meqenëse kjo mund të bllokohet nga Rusia ose Kina edhe nëse Beogradi është i përgatitur ta pranojë atë, Kosova mund të gjejë veten të gjymtuar, duke u zotuar t’i japë Serbisë përfitimet thelbësore të përmbajtura në marrëveshje pa marrë pjesë të madhe të ‘quid pro quo’ (kompensim). Do të ishte e papërshtatshme të merret ky rrezik. Fillimisht duhet të ndodhë anëtarësimi në OKB. Vetëm pas përfundimit të kësaj, duhet të nënshkruhet një marrëveshje gjithëpërfshirëse e këtij lloji.
- Drafti i kësaj marrëveshjeje përfshinë një listë të gjatë të koncesioneve të njëanshme ndaj Serbisë për aranzhimet e qeverisjes në Kosovë në nivel qendror e lokal. Të gjitha koncesionet e tilla duhet të propozohen si reciproke, e jo të njëanshme. Nuk ka asnjë arsye pse Kosova nuk duhet të ketë kërkesa për zonat e banuara me shqiptarë në Serbinë jugore, pavarësisht çfarëdo marrëveshjeje që u ofrohet serbëve në Kosovë.
Serwer, tutje thotë se duhet pranuar që reciprociteti nuk është parashikuar në marrëveshjen e Ahtisaarit (prej nga rrjedhin shumë prej këtyre qeverisjeve dhe dispozitave të tjera), por që tash është tejkaluar në ngjarje, sepse Serbia nuk pranoi të nënshkruante.
“Një shtet sovran nuk duhet të bëjë lëshime të njëanshme në propozimin e vet përveç nëse është e sigurt se ato do të vlerësohen. Mënyra për të përcaktuar nëse Serbia është vërtetë e interesuar, është të shohin nëse janë të gatshëm të paguajnë çmimin e reciprocitetit. Nëse është kështu, mirë. Nëse jo, pse Kosova duhet të pranoj këto edhe para fillimit të negociatave?”, thotë ai.
“Shoh edhe shqetësime tjera që mund të ndodhin. Drafti i marrëveshjes përfshinë një mekanizëm për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve që mbështetet nga Gjykata e Përhershme të Arbitrazhit në Hagë. Pse jo nga Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë? Drafti i marrëveshjes nuk i referohet bashkëpunimit ndërkufitar midis forcave të sigurisë të të dy vendeve. Kjo duhet të përfshihet: asnjëra prej dy vendeve nuk ndajnë pikë kufitare të fortifikuar, i cili do të jetë në një të ardhme të parashikueshme, e mund të lejojë që të mos ketë konsultime të rregullta për çështjet e sigurisë kombëtare, si dhe dialogun midis shefave të tyre të personelit. Kosova ende nuk ka një Ushtri të plotë, por bashkëpunimi i këtij lloji duhet të fillojë sa më shpejtë”, shkruan Serwer.
Serwer thotë “më kanë thënë që parlamenti i Kosovës, në krijimin e një ekipi të ri negociatash, ka përjashtuar idenë për ndryshim kufijsh. Kjo sigurisht është një gjë shumë e mirë”.
“Jam shumë i sigurt se do të gjej rrudha shtesë në këtë nismë, por kjo mjafton tani për tani. Çdokush mund të më bashkëngjitet duke ofruar sugjerime e komente”, përfundon shkrimin Serwer.
