Ministri i Jashtëm i Turqisë, Hakan Fidan, tha të mërkurën në një intervistë për Al Jazeera Arabic se, Ankaraja nuk do të pranonte planin e presidentit të SHBA-së, Donald Trump për të marrë nën kontroll Gazën dhe për të zhvendosur me forcë popullin e saj, duke bërë thirrje që propozimi të mos merret seriozisht.
“Ndoshta janë vetëm dy vende në botë që e mbështesin këtë: SHBA dhe Izraeli. Pjesa tjetër e botës është kundër tij”, theksoi ai.
Prioriteti numër një i Turqisë në politikën e jashtme është reduktimi i konflikteve dhe ndërprerja e luftërave në rajone si Lindja e Mesme, Kaukazi, Ballkani, Deti i Zi, Mesdheu dhe duke përfshirë rajonin e Egjeut, tha ai.
“Ne ndjekim një politikë të jashtme që është konstruktive, që nuk kërcënon sigurinë e të tjerëve, respekton integritetin territorial të të gjithëve, synon zhvillimin ekonomik dhe tregon respekt për vullnetin kombëtar të të gjithëve”, shtoi ai.
Fidan tha se qeveria e kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu e sheh sigurinë e Izraelit jo në një zgjidhje me dy shtete, por në zgjerimin dhe ekspansionizmin e Izraelit në rajon.
Ai më tej paralajmëroi se Tel Avivi jo vetëm që po refuzon t’u japë palestinezëve një shtet, por gjithashtu po ndjek ambicie më të gjera territoriale. Ai theksoi se politika të tilla janë të paqëndrueshme.
Ai u bëri thirrje vendeve arabe që të marrin një qëndrim të vendosur kundër veprimeve të Izraelit, duke theksuar se toleranca për politika të tilla është e papranueshme.
I pyetur për rolin e grupit palestinez Hamas në të ardhmen e Gazës, Fidan mbrojti legjitimitetin e tij.
“Hamasi është një parti politike brenda strukturës shtetërore palestineze,” tha ai, duke shtuar se pushtimi izraelit është shkaku kryesor i rezistencës.
Ai më tej paralajmëroi se shtypja e Hamasit pa adresuar ankesat palestineze do të çonte vetëm në lëvizje më të forta të rezistencës në të ardhmen.
“Hamasi nuk është thjesht një organizatë; është një ide, një ideologji e lindur nga okupimi, poshtërimi dhe shtypja”, tha ai. “Nëse Hamasi zhduket, një lëvizje tjetër, edhe më e fortë do të zërë vendin e saj.”
Lidhur me Sirinë, Fidan ripohoi angazhimin e Ankarasë për integritetin territorial të vendit, duke deklaruar se çdo ndërhyrje, qoftë nga grupet terroriste si PKK apo nga Izraeli, është e papranueshme dhe destabilizuese. Ai gjithashtu theksoi se vetë Siria po punon drejt unitetit kombëtar.
“Integriteti territorial i Sirisë është vendimtar. Çdo përpjekje për ta ndarë atë – qoftë përmes kontrollit të PKK apo ndërhyrjes izraelite – do të krijojë vetëm paqëndrueshmëri të mëtejshme,” tha ai.
Ai vlerësoi qëndrueshmërinë e popullit sirian, duke vënë në dukje sakrificat e tyre gjatë 15 viteve të fundit. “Miliona janë zhvendosur, qindra mijëra kanë humbur jetën,” tha ai, duke shtuar se historia ka treguar se sirianët nuk do të lejojnë pushtimin e huaj.
Fidan foli gjithashtu për përpjekjet diplomatike të Turqisë në lidhje me Ukrainën, duke thënë se ka shenja se lufta po i afrohet fundit.
“Ka diskutime mbi kushtet e një armëpushimi,” tha ai, duke vënë në dukje se Uashingtoni dhe Moska po përgatiten të emërojnë përfaqësues për negociata.
“Deri në verë, ne duhet të shohim hapa konkretë drejt ndalimit të luftës në Ukrainë,” theksoi ai.
Ai preku ndryshimin e dinamikës së sigurisë në Evropë, duke shpjeguar se vendet evropiane, të cilat më parë ishin rreshtuar me SHBA-në në Ukrainë, tani e gjejnë veten në një pozitë të cenueshme.
“Kuadri i sigurisë që Evropa ndërtoi me SHBA-në tani është në pikëpyetje”, tha ai, duke sugjeruar se disa vende evropiane mund të kërkojnë struktura alternative të sigurisë jashtë NATO-s.
Lufta midis Ukrainës dhe Rusisë, tashmë në vitin e saj të tretë, mbetet një çështje kyçe gjeopolitike me përplasjet e vazhdueshme ushtarake dhe përpjekjet diplomatike për një zgjidhje. Ndërsa Ukraina vazhdon të marrë mbështetje ushtarake dhe ekonomike perëndimore, Rusia vazhdon operacionet e saj pavarësisht sanksioneve ndërkombëtare.
Lëvizjet e fundit diplomatike, duke përfshirë bisedimet e Presidentit Trump me homologun e tij rus Vladimir Putin dhe strategjinë e Sekretarit të Shtetit të SHBA-së Marco Rubio për rivendosjen e lidhjeve me Moskën, sinjalizojnë përpjekje të reja për t’i dhënë fund konfliktit.
Për procesin e anëtarësimit të Turqisë në BE, Fidan përsëriti se Ankaraja mbetet e përkushtuar ndaj anëtarësimit.
“Siç deklaroi Presidenti Erdogan pas mbledhjes së fundit të kabinetit, qëndrimi zyrtar i Turqisë për anëtarësimin në BE nuk ka ndryshuar,” tha ai, duke shtuar se politika e identitetit evropian mbetet një pengesë kryesore.
“A do të rishqyrtojnë ata në kushte të reja globale? Shpresojmë kështu”, tha ai.
Udhëtimi i Turqisë drejt anëtarësimit në BE filloi gati 60 vjet më parë me nënshkrimin e Marrëveshjes së Ankarasë.
Pavarësisht se është një vend zyrtar kandidat, procesi i anëtarësimit është përballur me sfida të shumta, duke përfshirë pengesa politike dhe negociata të ngecura.
Fidan në fund komentoi Sudanin, duke e quajtur konfliktin në vazhdim një “situatë tragjike” për botën myslimane.
Ai theksoi përpjekjet humanitare të Turqisë në rajon dhe i kërkoi botës islame që ta marrë më seriozisht krizën. Ushtria sudaneze dhe Forcat e Mbështetjes së Shpejtë (RSF) kanë luftuar që nga prilli 2023 që ka vrarë më shumë se 20,000 njerëz dhe ka zhvendosur 14 milionë, sipas OKB-së dhe autoriteteve lokale. Hulumtimet nga universitetet amerikane, megjithatë, vlerësojnë numrin e të vdekurve në rreth 130,000.
Duke theksuar përkushtimin e Ankarasë ndaj politikës së jashtme konstruktive, Fidan përfundoi: “Për sa kohë që presidenti Erdogan dhe ne jemi në detyrë, ne do të vazhdojmë të besojmë se politikat tona sjellin paqe në rajonin tonë dhe në botë”.
