Një hapësirë jo e madhe shkëmbore në veri-perëndim të Detit të Zi u pushtua nga Rusia në ditën e parë të agresionit të saj në Ukrainë dhe që atëherë ka luajtur një rol të madh në luftë.
Por pas më shumë se katër muajsh bombardime të përsëritura ukrainase, forcat ruse kanë braktisur “Ishullin e Gjarpërinjve” ose “Zmiinyi”, siç njihet në Ukrainë, shkruan BBC.
Rusia thotë se ka tërhequr garnizonin e saj si një “gjest vullneti të mirë” për të provuar se nuk po pengonte eksportet e grurit, por Ukraina e hodhi poshtë këtë pretendim, pasi Moska vazhdoi të bombardonte rezervat e saj të drithit.
Vështirë për t’u mbrojtur
Ishulli është i ekspozuar ndaj sulmeve nga të gjitha drejtimet nga ajri dhe deti, dhe garnizoni i vogël i ngarkuar për ta mbrojtur atë – fillimisht ukrainas dhe më vonë rusë – është përshkruar si “një objektiv i lehtë ose i pambrojtur” nga ekspertët ushtarakë.
I pushtuar nga rusët më 24 shkurt, ishulli ndodhet vetëm 35 kilometra nga brigjet e Ukrainës – shumë brenda rrezes së sulmeve me raketa, artileri dhe dron nga bregu.
Dhe forcat e armatosura të Ukrainës kanë bërë pikërisht këtë, duke pretenduar një seri sulmesh shkatërruese në vetë ishullin dhe çdo anije që sjell dislokime trupash dhe armatime të rënda.
Në prill, aftësitë kundërajrore të Rusisë në veriperëndim të Detit të Zi u dobësuan ndjeshëm me fundosjen e “Moskva”, simboli i flotës së saj të Detit të Zi.
Kjo shpjegon pse Kremlini ishte kaq i interesuar për të sjellë sisteme kundërajrore dhe jo vetëm në ishull.
Por ai u bë një makth logjistik për Rusinë për t’u mbrojtur, sepse ishte shumë larg nga bazat e saj kryesore detare në Detin e Zi.
Me gjithë sulmet e saj, Ukraina ka kapacitet shumë të kufizuar detar, kështu që nuk ka qenë në gjendje të zbarkojë forcat e saj në ishull.
Analisti ushtarak ukrainas Oleh Zhdanov argumenton se vendosja e trupave në “Ishullin e Gjarpërinjve” nuk ka kuptim për asnjërën palë, pasi ato do të bëheshin një objektiv i lehtë.
Në vend të kësaj, z. Zhdanov mbron krijimin e “kontrollit të zjarrit” – ruajtjen e aftësisë për të goditur çdo objektiv që i afrohet ishullit.
Kjo do t’i jepte gjithashtu një siguri më të madhe portit më të madh të Ukrainës në Detin e Zi, Odesa, dhe të gjithë sektorit veriperëndimor të Detit të Zi.
Një “shkëmb” i rëndësishëm
Rusia tashmë kontrollon një pjesë të madhe të bregut të Detit të Zi të Ukrainës, plus Gadishullin e Krimesë dhe të gjithë Detin Azov.
Por mbajtja e “Ishullit të Gjarpërinjve” ishte kulmi i një bllokade efektive të Odesas dhe do të thoshte se eksportet e shumicës dërrmuese të grurit ukrainas ishin të pamundura.
Kjo do të thoshte gjithashtu se bregu i Detit të Zi u bë gjithashtu i prekshëm ndaj sulmeve dhe ekspertët ushtarakë në Kiev shprehën frikën se Rusia mund të instalonte mbrojtje ajrore me rreze të gjatë, si një sistem raketor ajror S-400.
Një vështrim në hartë tregon gjithashtu se kontrolli rus i ishullit përfaqësonte një kërcënim për Rumaninë, anëtare të NATO-s – si porti i saj kyç i Constanca-s ashtu edhe trafiku në grykëderdhjen e lumit Danub.
Ndërkohë siç vë në pah gjithashtu BBC, ajo nuk është vetëm strategjikisht e rëndësishme – kjo zonë është gjithashtu e pasur me rezerva të naftës dhe gazit.
Versioni nga Moska
Ne jemi mësuar me këtë: Rusia nxjerr një version të ngjarjeve që është jashtëzakonisht i ndryshëm nga ai i paraqitur nga Ukraina ose nga qeveritë perëndimore.
Kështu, Moska dëshiron që ne të besojmë se nuk ka pasur tërheqje ruse nga “Ishulli i Gjarpërinjve”.
Deklarata e lëshuar nga Ministria ruse e Mbrojtjes pretendon se trupat ruse atje thjesht kishin përfunduar “detyrat e caktuara” dhe ishin larguar.
Ajo gjithashtu e quajti largimin “një gjest të vullnetit të mirë”, për të treguar se Rusia nuk po pengonte eksportet e ushqimit nga Ukraina.
Sidoqoftë, duke marrë parasysh rëndësinë strategjike të ishullit, për të cilin është luftuar prej muajsh, dhe duke marrë parasysh gjithashtu mungesën e “gjesteve të vullnetit të mirë” nga forcat e armatosura ruse në Ukrainë që nga fillimi i agresionit, ky version i ngjarjeve do të bindë pak njerëz jashtë Rusisë.
Pastaj përsëri, kjo mund t’i drejtohet më shumë një auditori vendas. Kremlini dëshiron që publiku rus të besojë se: Në këtë konflikt, rusët janë “djemtë e mirë” dhe se i ashtuquajturi “Operacioni Special Ushtarak” i Kremlinit në Ukrainë po shkon sipas planit.
Një ndryshim i mundshëm i rrjedhës së ngjarjeve
Kjo nuk është vetëm një fitore simbolike për Ukrainën, por është një sukses strategjik. Për Rusinë kjo është edhe një pengesë dhe një disfatë e turpshme.
Megjithatë, kjo nuk do të ndryshojë rrënjësisht rrjedhën e luftës. Fokusi i Rusisë është pushtimi i të gjithë Donbasit lindor dhe mbajtja e zonave të tjera të jugut që pushtoi në fillim të luftës.
“Ishulli i Gjarpërinjve” mund të jetë në një pjesë shumë strategjike të Detit të Zi dhe në një vend ideal për instalimin e sistemeve të sofistikuara të raketave, por në fund të fundit është ende një “shkëmb shumë i vogël”.
Çështja kryesore është nëse, duke i detyruar rusët të largohen, ukrainasit mund të konsiderojnë rifillimin e eksporteve të grurit për të rifilluar me ekonominë e tyre të shkatërruar nga lufta.
Pa një marinë efektive, ka ende pak shanse për këtë, dhe luftanijet ruse ruajnë dominimin e tyre mbi Detin e Zi, shkruan më tej BBC.
“Praktikisht, ju duhen disa gjëra që të ndodhin përpara se të mund të eksportoni në mënyrë të sigurt grurin dhe kjo është vetëm një”, thotë Andrew Wilson, profesor i studimeve ukrainase në University College London.
Ndryshe, Ukraina ka refuzuar ofertat ruse për të shoqëruar autokolona me drithëra nga Odesa pasi ato do të kërkonin heqjen e minave nga jashtë portit.
Dhe Turqia është e përfshirë në mënyrë aktive në përpjekjet për të negociuar një marrëveshje me Rusinë dhe Ukrainën, por perspektiva që kjo të ndodhë duket e largët në këtë fazë.
Andaj, javët e ardhshme shihen si thelbësore për eksportet e Ukrainës – sepse korrjet e ardhshme fillojnë në korrik.
