Dielli ndrit në qiellin e mëngjesit, nxehtësia është e fortë, lagështia të mbyt. Ushtarë të armatosur rëndë dhe shiriti i verdhë në një skenë të krimit. Është skena e fundit e krimit, një vrasje e dyfishtë, dy burra të gjetur pas agimit në një rrugë anësore, në një zonë rezidenciale të qytetit të Culiacan, në Meksikën perëndimore. Ka shumë vrasje të lidhura me bandat në Meksikë çdo ditë, por kjo është ndryshe.
Ne jemi në qytetin qendror të kartelit të drogës Sinaloa, pa dyshim banda e krimit më e fuqishme në këtë vend të karteleve, dhe kjo nuk është një vrasje e rastësishme e bandës, këto janë vrasjet e fundit në një luftë midis dy prej fraksioneve kryesore të kartelit – një luftë që mund të përhapet në të gjithë këtë vend dhe të kalojë kufirin në Shtetet e Bashkuara.
Kjo është një luftë deri në vdekje për kontrollin e një biznesi, tentakulat e të cilit u përhapën në mbarë botën. Brutaliteti, fuqia, pasuria dhe ndikimi i karteleve meksikane të drogës janë të mirëdokumentuara dhe madje të përjetësuara në filma fiktive dhe faktike.
Ndoshta më i famshmi nga të gjitha kartelet e shumta këtu është karteli Sinaloa, i udhëhequr nga Joachim El Chapo Guzman, tani i burgosur në një burg të Shteteve të Bashkuara, ku ka të ngjarë të kalojë pjesën tjetër të jetës së tij.
Por karteli Sinaloa aktualisht është i përfshirë në një luftë të brendshme brutale midis dy familjeve kryesore të krimit – atyre besnike të El Chapo-s dhe atyre që mbështesin ish-partnerin e tij në krim, Ismael “El Mayo” Zambada.
Zambada u rrëmbye në Meksikë nga një prej djemve të El Chapo dhe u dërgua në Shtetet e Bashkuara në korrik. Më pas ai iu dorëzua autoriteteve dhe djali i Çapos u dorëzua.Ishte tradhtia e fundit. Dhe gjithmonë do të përfundonte siç ka ndodhur, me një luftë mes familjeve të krimit. Unë kam ardhur në Culiacan, kryeqyteti i shtetit Sinaloa, dhe selia e kartelit, për të vlerësuar se çfarë mund të ndodhë këtu në ditët, javët, muajt dhe madje edhe vitet e ardhshme, ndërsa familjet luftojnë për kontrollin e këtij biznesi multimiliarda dollarësh.
E gjeta veten në skenën e fundit të krimit, një vrasje e dyfishtë, një tjetër vrasje e bandës së kartelit. Tashmë kjo është e përditshme. Një kolonë e armatosur rëndë e policisë së shtetit gjëmon nëpër rrugë në një lagje në lindje të qytetit. Ata po ofrojnë siguri shtesë rreth vendit të krimit.
Lloji i armatimit që po përdor policia është i njëjtë me armët që përdoren në luftra. Ushtria është edhe këtu që ruan perimetrin. Në një rrugë të vogël shtrihen trupat e dy burrave që u gjetën në agim. Ata janë me fytyrë poshtë, pranë njëri-tjetrit. Njëri nga krahët e burrave është vendosur rreth tjetrit, të dy janë zbathur. Njëri prej tyre ka një batanije të vogël në të gjithë trupin e tij dhe një qese plastike të gjelbër që mbulon fytyrën. Sipër tyre janë vendosur lodra për fëmijë.
Pse u vranë nuk dihet. Dhe pse kushdo që i vrau vendosi t’i linte në këtë pozicion është gjithashtu e paqartë. Por njerëzit po vriten në të gjithë Culiacan çdo ditë ndërsa kjo luftë e bandave intensifikohet. Dhe shumë herë, në këto skena krimi, vrasësit do të lënë një mesazh – në këtë rast, lodrat.
Një grup grash, dukshëm të mërzitura, mbërrin në vendngjarje. Dy burrat e vdekur ende nuk janë identifikuar, por policia thotë se gratë mund të jenë familjare, ose mund të kenë të afërm të zhdukur dhe kanë ardhur për të parë nëse janë ato.
Ky nivel brutaliteti nuk është parë prej vitesh në Culiacan. Komandanti i Policisë së Shtetit të Sinaloas, përgjegjës për vendin e ngjarjes, më thotë se kur dhuna shpërthen, preken të gjithë në këtë qytet, në këtë shtet e edhe më tej. “Sa herë që ka ngjarje të dhunshme me ndikim të lartë dhe ato përgjithësohen në qytet ose në pjesë të ndryshme të shtetit, është shumë e mundur që të ketë ndikime sociale dhe ekonomike,” tha komandanti Jacobo Guerrero.
“Për shkak se bizneset mbyllen, njerëzit nuk mund të dalin jashtë dhe ka ndikime të kësaj natyre”. Oficerët e mjekësisë ligjore vlerësojnë me përpikëri vendin e krimit. Ata inspektojnë trupat, i fotografojnë dhe përpiqen të konstatojnë se si u vranë burrat. Në përfundim kufomat mbështillen dhe futen në një furgon të bardhë që i transporton. Dy hetime të tjera për vrasje iu shtuan një liste në rritje.
Duke vozitur nëpër qytet, gjëja e parë që vë re është se rrugët e Culiacan janë praktikisht të shkreta. Rrugët kryesore janë të zbrazura nga automjete dhe njerëz, dhe dyqanet dhe bizneset janë mbyllur. Njerëzit janë shumë të frikësuar për të dalë – është kaq e thjeshtë. Dhe shumë prej tyre më thonë se është më e qetë tani sesa edhe në kulmin e pandemisë COVID.
Unë kam raportuar për kartelin Sinaloa dhe aktivitetet e tij për më shumë se një dekadë. Karteli është në fakt një konglomerat i familjeve të ndryshme të krimit dhe bandave kriminale. Burri, i cili e quajti veten Tony, ishte fillimisht një anëtar i familjes së krimit Chapo, por ai thotë se ata po merrnin një përqindje kaq të madhe nga biznesi i tij i kontrabandës së drogës, saqë ai vendosi të bashkohej me familjen Mayo sepse ata ishin më të drejtë.
“Për të qenë i sinqertë, i gjithë problemi këtu në Sinaloa ka qenë zhvatja – ngarkimi i njerëzve për të punuar, tarifimi i dyqaneve, mos lejimi i njerëzve të punojnë lirshëm,” më shpjegoi ai. “Dmth, kur fillova të punoja në kartel, mund ta bëja punën time lirisht, dhe tani nuk mund të punoj ose duhet të paguaj 80% për të punuar, po më bëjnë të paguaj për të punuar, duhet të paguaj, për të punuar në kartel”.
Ajo që ishte e qartë që në fillim është se ata e konsiderojnë veten të përfshirë në luftë që do t’u kushtonte jetën shumë njerëzve, madje edhe të tyren. “Askush nuk është i domosdoshëm në këtë biznes, në këtë biznes një person vritet dhe një tjetër është gati të zërë vendin e tyre”, shprehet ai. Ata të dy këmbëngulin se kjo mund të vazhdojë për një, dy apo edhe tre vjet. Dhe se derisa rezultati të zgjidhet, thjesht nuk do të përfundojë.
“Tony” thotë se fraksioni i Chapos ka rreth 2,000 deri në 3,000 njerëz dhe se Mayo’s ka rreth 5,000 deri në 6,000. “Kjo do të përfundojë… kur të mbetet vetëm njëra palë, njëra prej tyre duhet të dalë fituese,” shtoi ai. Dy familjet e krimit mund t’i numërojnë me mijëra personat e armatosur në dispozicion, ata mund të jenë besnikë.
Por kërkohen sërisht ushtarë. Në raste të tilla, rrëmbimi i të rinjve të pafajshëm dhe detyrimi i tyre për të luftuar, bëhet i zakonshëm. Menjëherë pas mbërritjes në Culiacan, djali i një gazetari të famshëm vendas u rrëmbye me dy miq të tij, nga karteli. Gazetari kishte frikë se kishte humbur djalin e tij përgjithmonë, dhe menjëherë kontaktoi organizatat e lajmeve këtu në Sinaloa dhe autoritetet që luteshin për ndihmë.
Duket se kartelit i është bërë presion dhe djali është liruar brenda një dite. Ai ishte me fat, për të thënë të paktën. Shumë pak të tjerë do të ishin, në të vërtetë dy miqtë e tij janë ende të zhdukur. Pyeta “Tonin” dhe kolegun e tij për këtë praktikë, dhe ata konfirmuan se po ndodhte, ndoshta çuditërisht, duke pretenduar se fraksioni i tyre nuk ishte i përfshirë dhe duke ia fajësuar Chapos.
