Një studim nga astronomët në Universitetin e Southampton shpreson të zgjidhë atë që ata po e quajnë një “mister ndërgalaktik” se si u krijuan galaktikat eliptike ndërsa shtojnë se përplasja e 12 miliardë vjet më parë mund të kishte shkaktuar formimin e galaktikave më të mëdha të universit.
Si dolën këto galaktika, të cilat duken të ngjashme me topat e fryrë në krahasim me diskun e sheshtë të Rrugës së Qumështit, ka qenë në qendër të kërkimit për dekada. Në një punim të botuar në revistën Nature, Dr Annagrazia Puglisi tha se ekipi ishte afër arritjes së një përgjigjeje.
“Dy galaktika disqe që përplasen së bashku shkaktuan që gazi, karburanti nga i cili formohen yjet, të fundosej drejt qendrës së tyre, duke gjeneruar triliona yje të rinj,” shkroi ajo.
“Këto përplasje kozmike ndodhën rreth tetë deri në 12 miliardë vjet më parë, kur universi ishte në një fazë shumë më aktive të evolucionit të tij. Gjetjet tona na çojnë më afër zgjidhjes së një misteri të gjatë në astronomi që do të ripërcaktojë të kuptuarit tonë se si u krijuan galaktikat në universin e hershëm,” tha Puglisi.
Duke punuar me Observatorin e Malit Purple në Kinë dhe Akademinë Kineze të Shkencave, ekipi ka analizuar më shumë se 100 galaktika yje-formuese në universin e largët duke përdorur radio teleskopin më të madh në botë, të njohur si Alma në shkretëtirën Atacama të Kilit. Udhëheqësi i studimit Dr Qing-Hua Tan, nga Observatori i Malit të Purpurt, tha se kërkimi përdori një teknikë të re që shikonte shpërndarjen e dritës së emetuar nga galaktikat e largëta dhe shumë të ndritshme.
Ajo tha: “Kjo është prova e parë reale që sferoidet formohen drejtpërdrejt përmes episodeve intensive të formimit të yjeve të vendosura në bërthamat e galaktikave të largëta. Astrofizikanët kanë kërkuar ta kuptojnë këtë proces për dekada të tëra.
“Këto galaktika formohen shpejt – gazi thithet nga brenda për të ushqyer vrimat e zeza dhe shkakton shpërthime yjesh, të cilat krijohen me shpejtësi 10 deri në 100 herë më shpejt se Rruga jonë e Qumështit.”
Shkencëtarët do të kombinojnë gjetjet e tyre me të dhënat e marra nga teleskopët në bordin e satelitëve James ëebb dhe Euclid, dhe Stacionit Hapësinor Kinez, për të hartuar përbërësit yjor të galaktikave.
