Bankat kanë shtrënguar standardet e kreditimit për bizneset dhe i kanë lehtësuar ato për individët, sipas vrojtimit të fundit të Bankës së Shqipërisë mbi kreditimin.
Shtrëngimi i standardeve të kreditimit për bizneset është shënuar në segmentin e ndërmarrjeve të mëdha, ndërsa për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme ka pasur prirje lehtësuese. Për individët, standardet e kreditimit janë lehtësuar si për kredinë konsumatore, ashtu edhe për kredinë për blerje banese, por lehtësimi ka qenë më i theksuar në segmentin e parë.
Faktorët kryesorë që ndikuan në shtrëngimin e standardeve të bankave për kredinë dhënë bizneseve vijojnë të mbeten faktorët që lidhen me problemet specifike të sektorit, kreditë me probleme, erceptimi i bankave mbi situatën makroekonomike dhe mjaftueshmëria e kapitalit. Nga ana tjetër, konkurrenca në tregun bankar dhe niveli i likuiditetit të bankave janë faktorë që kanë ndikuar në kahun lehtësues të standardeve të kredisë dhënë individëve.
Politika shtrënguese e bankave ndaj kredive për biznese u zbatua kryesisht, nëpërmjet rritjes së kërkesave për kolateral dhe disi më pak nga kufizimi i madhësisë së kredisë. Bankat shprehen se lehtësimi i kushteve të kredisë për individë u zbatua nëpërmjet ngushtimit të marzhit mesatar për kreditë, rritja e raportit të kërkuar të këstit ndaj të ardhurave, zvogëlimit të komisioneve dhe rritja e madhësisë së kredisë.
Kërkesa për kredi në tremujorin e parë të vitit 2017 u raportua në rritje si për bizneset, ashtu edhe për individët.
Rritja e kërkesës së individëve është regjistruar kryesisht për kredi konsumatore, ndërsa ajo për blerje banese ka shfaqur tkurrje. Për sa i takon kërkesës së bizneseve, ajo ka shfaqur një zgjerim të lehtë, kryesisht nga ndërmarrjet e vogla dhe të mesme.
Bankat presin shtrëngim të standardeve të kreditimit për bizneset, ndërsa për individët mendohet të ketë lehtësim në tremujorin e dytë të vitit 2017. Për bizneset, shtrëngimi mendohet të jetë në segmentin e ndërmarrjeve të mëdha, ndërsa për individët, pritet që lehtësimi të vijë në segmentin e kredisë për konsum. Kërkesa për kredi parashikohet në rritje, si për bizneset, ashtu edhe për individët.
Vrojtimi i realizuar në muajin mars të vitit 2017 mbulon zhvillimet në aktivitetin kreditues të tremujorit të parë të vitit 2017, si dhe pritjet e bankave për aktivitetin kreditues gjatë tremujorit të dytë të vitit 2017.
Kredia për bizneset
Standardet e kredisë. Standardet e kredisë dhënë bizneseve janë shtrënguar në tremujorin e parë të vitit 2017.
Kahu shtrëngues ka qenë i përqendruar në segmentin e ndërmarrjeve të mëdha, në përputhje me pritjet e tremujorit të kaluar. Për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme, standardet e kredisë kanë shfaqur lehtësim. Në tremujorin e dytë të vitit 2017, pritet që prirja shtrënguese të vijojë për ndërmarrjet e mëdha, ndërsa pritet lehtësim i standardeve për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme. Sipas qëllimit të përdorimit të kredisë, standardet e kredisë dhënë bizneseve janë shtrënguar, si për investime ashtu edhe për kapital qarkullues, dhe pritet që të mbeten në të njëjtin kah edhe në tremujorin e ardhshëm.
Faktorët me ndikimin kryesor në shtrëngimin e standardeve në tremujorin e parë, sikurse dhe më parë, mbeten problemet specifike të sektorëve ku vepron biznesi, kreditë me probleme, perceptimi i bankave mbi situatën makroekonomike, si edhe mjaftueshmëria e kapitalit. Nga ana tjetër, konkurrenca në tregun bankar, vendimet e Bankës së Shqipërisë dhe gjendja e mirë e likuiditetit në sistem, janë faktorë që vijojnë të ndikojnë në lehtësimin e kushteve të kreditimit.
Shtrëngimi i standardeve të kreditimit të bizneseve në tremujorin e parë të vitit 2017 u realizua kryesisht nëpërmjet rritjes së kërkesave për kolateral, dhe në një masë më të ulët, nëpërmjet zvogëlimit të madhësisë së kredisë. Ndërkohë, ulja e marzhit mesatar dhe ulja e komisioneve të aplikuara në kreditë e dhëna mbeten faktorët kryesorë që kanë vepruar në kahun e kundërt.
Kërkesa për kredi ka shfaqur rritje në tremujorin e parë të vitit 2017, e ndikuar më shumë nga segmenti i ndërmarrjeve të vogla e të mesme, dhe më pak nga ndërmarrjet e mëdha, që kanë shfaqur një rritje më të lehtë.
Mbështetur në përgjigjet e ekspertëve bankarë, rritja e kërkesës së bizneseve në tremujorin e parë ka qenë kryesisht për kapital qarkullues e në një masë më të vogël për investime. Në tremujorin e dytë të vitit 2017, bankat presin sërish rritje të kërkesës, të gjeneruar pothuajse tërësisht nga ndërmarrjet e vogla dhe të mesme.
Faktorët që kanë ndikuar kërkesën. Bankat raportojnë se kërkesa e rritur e bizneseve për kredi është mbështetur si nga nevoja për financimin e investimeve, ashtu edhe për financimin e kapitalit qarkullues. Kushtet e përmirësuara të kreditimit kanë përcaktuar kryesisht zgjerimin e kërkesës për kredi. Në të njëjtën kah, ndonëse në masë më të ulët, ka ndikuar edhe situata makroekonomike në vend. Ndërsa burimet alternative të financimit kanë ndikuar në uljen e kërkesës së bizneseve për kredi pranë bankave.
Kredia për individë
Standardet e kredisë. Standardet e kredisë akorduar individëve shfaqën lehtësim në tremujorin e parë të vitit 2017. Mbështetur në rezultatet e pyetësorit, standardet u lehtësuan si për kreditë konsumatore, ashtu edhe për kreditë për blerje banese, ndonëse këto të fundit në një masë më të vogël. Për tremujorin e dytë të vitit 2017, bankat presin që standardet e kredisë për blerje banese të mos ndryshojnë, ndërsa ato për kreditë konsumatore të lehtësohen.
Faktorët që kanë ndikuar standardet e kredisë. Lehtësimi i mëtejshëm i standardeve të kredisë së dhënë për individët rezulton të ketë ardhur kryesisht nga rritja e konkurrencës në sektorin bankar. Faktorë të tjerë si niveli i likuiditetit dhe mjaftueshmëria e kapitalit të bankave kanë ndikuar gjithashtu në kahun lehtësues të standardeve.
Nga ana tjetër, gjendja financiare e individëve, situata në tregun e pasurive të paluajtshme dhe kreditë me probleme janë faktorë me ndikim në kahun shtrëngues mbi standardet e kredisë për individët.
Kushtet për miratimin e kredisë. Ngushtimi i marzhit mesatar për kreditë vijon të jetë instrumenti i politikës lehtësuese të bankave ndaj kredive për individët gjatë tremujorit të parë të vitit 2017. Gjithashtu, në kahun lehtësues, por në një masë më të vogël, kanë vepruar edhe kushtet e tjera si rritja e raportit të këstit ndaj të ardhurave, zvogëlimi i komisioneve dhe kërkesave për kolateral. Ndërkohë, maturiteti maksimal i kredisë ka shfaqur një ndikim lehtësisht negativ këtë tremujor.
Kërkesa për kredi. Bankat raportojnë rritje të kërkesës së individëve për kredi në tremujorin e parë të vitit 2017, në linjë me pritjet e tyre në tremujorin e kaluar. Rritja e kërkesës ka reflektuar zgjerimin e kërkesës për kredinë konsumatore, ndërsa kërkesa për kredinë për blerje banese ka rezultuar me rënie. Ekspertët e bankave presin që kërkesa në total e individëve të jetë me rritje edhe në tremujorin e ardhshëm.
Faktorët që kanë ndikuar kërkesën. Rritja e kërkesës së individëve për kredi në tremujorin e parë të vitit 2017 është nxitur kryesisht nga përmirësimi i kushteve të kreditimit, si edhe nga rritja e nevojës për financimin e konsumit. Ndërkohë, ekspertët bankarë raportojnë se prania e burimeve alternative, besimi konsumator dhe zhvillimet në tregun e pasurive të paluajtshme kanë ndikuar negativisht kërkesën për kredi të individëve.
Pritjet për aktivitetin kreditues sipas monedhës. Në tremujorin e dytë të vitit 2017, bankat presin rritje të kreditimit në lekë dhe në valutë. Numri i bankave që presin zgjerim të aktivitetit në lekë dhe valutë është i njëjtë me tremujorin e kaluar. Për tremujorin e ardhshëm, pothuajse të gjitha bankat, nuk presin ndryshime të normave të interesit si në lekë, ashtu edhe në valutë, përveç një banke që pret ulje./Revista Monitor
Discussion about this post