Që kur Vladimir Putin filloi luftën në Ukrainë më 24 shkurt 2022, analistët ushtarakë, liderët botërorë dhe qytetarët e thjeshtë janë përpjekur të nxjerrin mësime nga efektet shkatërruese të armiqësive në atë që doli të ishte lufta më e gjatë në Evropë që nga viti 1945.
- Dronët
Në vend të tankeve dhe avionëve, dronët e shpejtë janë shfaqur si arma më efektive në fushën e betejës. Ata vrasin ushtarë, hedhin në erë tanke duke bërë kërdi në frontin e luftës. Përdorimi i anijeve të lira detare nga ana e Ukrainës për të shënjestruar flotën ruse të Detit të Zi tani bëhet nëpërmjet armëve të drejtuara me bazë deti. Dominimi i dronëve ka shkaktuar një lloj tjetër konkurrence: garën për t’i çaktivizuar ata përmes bllokimit të sinjalit. Siç thekson Bloomberg , sipas vlerësimeve të industrisë, tregu global i dronëve pritet të arrijë në 260 miliardë dollarë deri në vitin 2030, duke treguar një rritje pothuajse dhjetëfish krahasuar me vitin 2021, një vit para luftës ruse në Ukrainë. Qeveria e Kievit njoftoi të premten se kishte rrëzuar më shumë se 24 drone Shahed të lëshuar gjatë natës nga Rusia dhe Krimea e pushtuar. Dronët u japin komandantëve në të dyja anët një pamje ajrore të fushës së betejës, duke i lejuar ata të gjurmojnë lëvizjet e armikut në kohë reale. Kjo do të thotë se, me gjithë këtë përparim teknologjik, lufta llogore e stilit të Luftës së Parë Botërore, e mbështetur nga breshëritë e artilerisë, ka mbizotëruar përgjatë vijave të frontit. Kjo kërkonte që kundërshtarët të prodhonin sasi masive municionesh, me pak a shumë sukses.
- Zgjidh një anë
Lufta në Ukrainë ka krijuar një botë më… bipolare. Kjo bëri që Suedia dhe Finlanda të gjenin strehim në “krahun e NATO-s”, pasi kishin rezistuar kaq gjatë për t’u bashkuar me Aleancën e Atlantikut të Veriut nga frika e antagonizimit të Rusisë. Zhvillimet në Ukrainë kanë ripërtërirë gjithashtu bisedimet e qeverisë së Kievit për anëtarësimin në NATO, si dhe në Bashkimin Evropian, pasi perspektivat e saj kishin vite të tëra “e ngrirë”. Megjithatë, duhet të theksojmë se jo të gjitha vendet kanë treguar gatishmëri të madhe për të zgjedhur një “kamp”. Turqia, si një anëtare e NATO-s që e konsideron veten si ndërmjetëse midis fraksioneve ndërluftuese, nuk i është bashkuar sanksioneve perëndimore kundër Kremlinit. E njëjta gjë vlen edhe për Izraelin dhe shumë vende të të ashtuquajturit Jug Global. (Disa studiues besojnë se termi ka zëvendësuar përkufizimin e “vendeve të botës së tretë”, të paktën për arsye të korrektësisë politike. Gjeografikisht, Jugu Global është një term mjaft relativ, pasi përfshin shtetet e hemisferës veriore si India dhe Meksika. Megjithatë, kur shumica e njerëzve flasin për Jugun Global, ata i referohen kryesisht ekonomive në zhvillim).
Ndërsa lufta e Rusisë në Ukrainë ka bashkuar SHBA-në dhe aleatët e saj tradicionalë të pasluftës, ajo i ka mësuar asaj diçka edhe për besueshmërinë e këtyre lidhjeve. Shumë në Evropë kanë filluar të dyshojnë në stabilitetin e aleatit të tyre transatlantik pasi SHBA ka pezulluar lëshimin e më shumë se 60 miliardë dollarëve në ndihmë ushtarake për disa muaj. Ndërkohë, perspektiva e kthimit të ish-presidentit republikan amerikan Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë pas zgjedhjeve të nëntorit shton shqetësimin e tyre.
- Sanksionet perëndimore kundër Moskës nuk janë ilaç
G7, grupi i shtatë ekonomive më të fuqishme në botë, ka vendosur një sërë sanksionesh kundër Kremlinit gjatë dy viteve të fundit, duke ndërprerë tregjet e Rusisë në sektorët e energjisë, mallrave bazë dhe teknologjisë. Këto sanksione kanë bllokuar ndjeshëm aksesin e Moskës në sistemin financiar ndërkombëtar , kanë ngrirë rezervat e Bankës Qendrore si dhe asetet e qindra individëve dhe subjekteve. Megjithatë, vendosja e sanksioneve të ashpra perëndimore kundër Kremlinit nuk e pengoi vazhdimin e luftës së Putinit dhe as nuk çoi në kolapsin e ekonomisë së tij. Kjo është pjesërisht për shkak të aftësisë së vendit për të anashkaluar kufizimet ose për të zbutur efektet e tyre. Megjithatë, me kalimin e kohës, do të bëhet gjithnjë e më e vështirë për Rusinë që të mbajë ekonominë e saj në një nivel të kënaqshëm: asaj do t’i duhet të përdorë burime të konsiderueshme në shpenzimet ushtarake pasi është e shkëputur nga tregjet kryesore të eksportit. Ndërkohë, kostoja e importit të mallrave është rritur. Në këtë kontekst, vendet e G-7 janë fokusuar në pengimin e përpjekjeve të Moskës për të shmangur sanksionet e përzgjedhura, si ato për teknologjinë e përdorur në armët që ajo blen përmes vendeve të treta.
