France 24, një nga mediat më të ndjekura në Francë i ka dedikuar një shkrim të veçantë të Shqipërisë duke e përshkruar si një vend “në luftë me demonët” në prag të fjalës së fundit të shteteve anëtare të BE-së për çeljen ose jo të bisedimeve me Shqipërinë.
Me një ish-ministër në gjyq për trafikun e drogës, një udhëheqës i opozitës i dyshuar për pastrim parash dhe qindra gjyqtarë të hetuar mbi pasurinë, Shqipëria po përballet me një plagë korrupsioni që kërcënon shpresat e anëtarësimit në BE.
Qeveria këmbëngul se asnjë ekzekutiv tjetër nuk ka ndërmarrë përpjekje të tilla gjithëpërfshirëse për të trajtuar grabitjen dhe krimin e organizuar në mënyrë që të bashkohet me bllokun dhe Bashkimi Evropian ka shënuar përparim të rëndësishëm.
Por vendimi i takon shteteve anëtare të BE-së dhe ka frikë se ata mund të ngurrojnë kur ‘rebelët’ politikë ngrenë fushatën kundër korrupsionit.
Kombi anëtar i NATO-s në skajet e Evropës ka qenë nën presion të fortë nga Brukseli, veçanërisht mbi krimin e organizuar.
Shefi i politikës së jashtme të BE, Federica Mogherini, përshëndeti rezultatet “mbresëlënëse” të Shqipërisë në luftën kundër krimit të drogës, kur ajo rekomandoi hapjen e bisedimeve të pranimit për shtetin ballkanik në maj.
Por, Komisioni Evropian gjithashtu vuri në dukje se ndërsa fermat e njëpasnjëshme të kanabisit në Shqipëri shfaqen pothuajse të rrënjosura, “korrupsioni është i përhapur në shumë fusha”.
“Përpjekjet duhet të vazhdojnë, në veçanti duke trajtuar pastrimin e parave dhe konfiskimin e pasurive që rrjedhin nga krimet dhe pasuritë e tjera të pajustifikuara”, shtoi ajo.
Përpjekjet e shtetit të Ballkanit do të jenë sërish në qendër të vëmendjes të mërkurën, kur do të hapet një gjyq i profilit të lartë për Saimir Tahirin, ish ministër i brendshëm dhe aleat politik i kryeministrit Edi Rama.
Në fund të vitit 2017, ai u bë i dyshuar në rastin e kontrabandës së kanabisit pasi emri i tij u shfaq në përgjime të një trafikanti droge dhe kushërinj të largët në Itali.
– ‘Një mal me baltë’ –
Çështja është bërë si një sulm politik.
Rama ka mbrojtur ish-ministrin e tij, duke thënë në nëntor se “një mal me baltë u hodh tek ai bazuar vetëm në shpifjen e disa kriminelëve”. Avokati i Tahirit ka akuzuar gjithashtu prokurorët për mungesë të provave dhe që po e ndjekin ndjekur çështjen për arsye “politike”.
Por opozita e ka portretizuar Tahirin si dëshmi të një administrate që është futur në lidhje kriminale.
Rama, që ka qenë në pushtet që nga viti 2013, ka mohuar fuqimisht akuzat e opozitës se ai dhe partia e tij socialiste kanë përdorur “para të krimit” për të blerë zgjedhje.
Për muaj të tërë mbështetësit e opozitës kanë zhvilluar protesta javore kundër Rama, duke hedhur fishekzjarre në ndërtesat qeveritare dhe duke u përplasur me policinë e Tiranës.
Por të hënën, kreu i opozitës, Lulzim Basha ishte ftuar vetë nga gjykatat për dyshimin për pastrim parash dhe shpenzime të paligjshme gjatë një fushate politike të vitit 2017.
Tani ai po akuzon autoritetet e një “gjyqi politik” dhe “kërcënime”.
– ‘Cikël vicioz’ –
Rryma e akuzave po e zë Shqipërinë “në një rreth vicioz duke krijuar përshtypjen se çdo parti ka kriminelët e vet”, tha analisti Afrim Krasniqi, i cili drejton Institutin e Studimeve Politike në Tiranë.
Megjithatë, disa reforma po prodhojnë rezultate reale, shtoi ai.
Në 2015 Shqipëria miratoi një ligj që kërkon nga zyrtarët qeveritarë të deklarojnë çfarëdo regjistrimi krimi.
Në tre vitet e ardhshme, një kryetar bashkie dhe gjashtë deputetë u detyruan të jepnin dorëheqjen për fshehjen e të kaluarave kriminale.
Njëzetë deputetë të tjerë janë gjithashtu nën hetim, ndërsa rreth 30 zyrtarë të zgjedhur lokalë dhe rreth 265 shërbyes civil janë detyruar të heqin dorë nga dyshimet për korrupsion ose për arsye të tjera.
Krasniqi tha se Shqipëria duhet të shkojë më tej, duke kërkuar që legjislacioni të nxisë transparencën financiare nga partitë politike, për të siguruar që ata nuk marrin “fonde të fshehura ose nga veprimtari kriminale”.
– Mungesa e gjyqtarëve –
Sistemi i drejtësisë i Shqipërisë është duke i komplikuar më tej çështjet, pasi ajo mbërthen nën një shqyrtim të veçantë të dosjeve
Një proces i reformës gjyqësore i mbështetur nga BE dhe SHBA ka shqyrtuar lidhjet e pasurisë, të ardhurave, korrupsionit dhe krimit të organizuar të gjyqtarëve për disa vite.
Nga 800 gjyqtarë, më shumë se 140 janë shqyrtuar dhe rreth 90 janë shkarkuar ose kanë dhënë dorëheqjen për të shmangur hetimin.
Kjo ka lënë organe të rëndësishme, si Gjykata Kushtetuese, në mënyrë efektive të prishur me vetëm një nga nëntë gjyqtarët e mbetur.
Ndërkohë kryeprokurori i Shqipërisë, ish-Prokurori i Përgjithshëm Adriatik Lalla është nën hetim për pastrimin e parave.
Duke folur në maj, Mogherini i BE tha se “ajo që është arritur me reformën e drejtësisë (në Shqipëri) mbetet e pashembullt jo vetëm në rajon”.
Por shtetet anëtare evropiane do të kenë fjalën e fundit.
