Izraeli u bëri thirrje të mërkurën tre vendeve evropiane nënshkruese të marrëveshjes bërthamore të vitit 2015 me Iranin që të rivendosin sanksionet ndaj Teheranit, pasi ky i fundit pezulloi bashkëpunimin me Agjencinë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA).
“Koha për të aktivizuar mekanizmin Snapback është tani! U bëj thirrje vendeve të E3-së – Gjermanisë, Francës dhe Mbretërisë së Bashkuar që të rivendosin të gjitha sanksionet kundër Iranit!”, tha Ministri i Jashtëm Izraelit, Gideon Sa’ar, në llogarinë e tij zyrtare X.
Mekanizmi i rikthimit të marrëveshjes bërthamore të vitit 2015 u mundëson nënshkruesve të marrëveshjes bërthamore të vitit 2015 të rivendosin të gjitha sanksionet e OKB-së ndaj Iranit në rast të ndonjë shkeljeje të angazhimeve të Teheranit sipas marrëveshjes.
Presidenti iranian, Masoud Pezeshkian, nënshkroi të mërkurën një ligj që i kërkon qeverisë të pezullojë bashkëpunimin me IAEA-n.
Sa’ar e quajti vendimin iranian për të ndërprerë lidhjet me IAEA-n “skandaloz”.
“Është një heqje dorë e plotë nga të gjitha detyrimet dhe angazhimet ndërkombëtare bërthamore”, tha ai.
“Bashkësia ndërkombëtare duhet të veprojë me vendosmëri tani dhe të përdorë të gjitha mjetet në dispozicion për të ndaluar ambiciet bërthamore iraniane.”
Gjatë mandatit të tij të parë në detyrë, Presidenti i SHBA-së Donald Trump e tërhoqi Uashingtonin në vitin 2018 nga marrëveshja bërthamore me Iranin dhe rivendosi një sërë sanksionesh që synonin pengimin e ekonomisë së Iranit dhe kufizimin e ndikimit rajonal të Teheranit.
Në vitin 2020, SHBA-të i lëshuan dy kërkesa OKB-së për të aktivizuar mekanizmin e rikthimit të armëve bërthamore dhe për të vendosur sanksione gjithëpërfshirëse ndaj Iranit për “mosrespektim” të marrëveshjes bërthamore.
Në shkurt të vitit 2021, ish-Presidenti Joe Biden hoqi sanksionet që ishin vendosur nga paraardhësi i tij ndaj Teheranit dhe anuloi kërkesën për të aktivizuar mekanizmin e rikthimit të situatës.
Vendimi i Iranit për të pezulluar bashkëpunimin me IAEA-n vjen mes tensioneve në rritje midis Teheranit dhe organit mbikëqyrës bërthamor të OKB-së mbi monitorimin e aksesit dhe transparencës, pas konfrontimeve të fundit ushtarake me Izraelin dhe SHBA-në.
Një konflikt 12-ditor midis Izraelit dhe Iranit shpërtheu më 13 qershor kur Izraeli nisi sulme ajrore ndaj lokacioneve ushtarake dhe bërthamore iraniane. Teherani nisi sulme hakmarrëse me raketa dhe dronë, ndërsa SHBA-të bombarduan tre lokacione bërthamore iraniane.
Konflikti u ndal sipas një armëpushimi të ndërmjetësuar nga SHBA-të që hyri në fuqi më 24 qershor.
