Komisioni Evropian ka bërë sot publik raport-progresin për Shqipërinë në prag të vendimit të KiE-së për çeljen e negociatave me BE-në.
Ky Komision ka rekomanduar çeljen pa kushte të negociatave me Shqipërinë, bazuar mbi 5 prioritetet kyç të cilat sipas eurokomisionerit Johannes Hahn dhe shefes së diplomacisë së BE-së, Federica Mogherini janë realizuar me sukses. Sipas tyre tashmë është radha e BE-së të mbajë premtimin për integrimin e vendeve të Ballkanit Perëndimor.
Progres raporti i KE-së sheh me shqetësim situatën aktuale në Shqipëri me “polarizim të fortë në sferën politike”.
“Partitë e opozitës duhet të angazhohen në mënyrë konstruktive në institucionet demokratike.“, thuhet në progres raport.
Gjithashtu sipas raportuesve sukses është konsideruar dhe reforma në Drejtësi, përmbyllja me sukses e së cilës do të sjellë një gjyqësor të pavarur, ristrukturimin e menjëhershëm të institucioneve më të larta të gjyqësorit si Gjykata Kushtetuese dhe Gjykata e Lartë (aktualisht jo funksionale) si dhe ngritjen e organeve të posaçme për hetimin e funksionarëve të lartë dhe korrupsionin. Sipas këtij raport progresi, reforma në drejtësi do të sjellë dhe përmirësim të klimës së biznesit e cila përkufizohet si “e përmirësuar vetëm në disa aspekte“.
Përmbledhja e Raport progresit të KE-së për Shqipërinë:
Sa i përket kritereve politike, Shqipëria ka vazhduar të bëjë përparim në reformën e saj në BE për axhendën gjatë gjithë periudhës raportuese. Polarizimi i fortë vazhdoi në sferën politike.
Aktivitetet parlamentare u prekën nga një bojkot i zgjatur nga partitë opozitare, të cilat
më pas u dorëhoqën edhe nga mandatet e tyre parlamentare në shkurt 2019. Më shumë se gjysma
e mandateve të braktisura parlamentare tani janë ri-caktuar nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve.
Partitë e opozitës vendosën të mos regjistrohen për zgjedhjet lokale, të cilat janë planifikuar të mbahen më 30 qershor 2019. Vendimi i partive kryesore të opozitës ka ndikuar negativisht mbi përpjekjet për një reformë bipartizane zgjedhore pavarësisht nga përpjekjet e shumicës për të ecur përpara.
Partitë e opozitës duhet të angazhohen në mënyrë konstruktive në institucionet demokratike.
Shqipëria është e përgatitur mesatarisht në atë që ka të bëjë me reformën e administratës së saj publike.
Përpjekjet vazhduan në disa fusha, duke rezultuar në njëfarë progresi në efikasitetin dhe
transparencën e ofrimit të shërbimeve publike, përmirësimi i kuadrit rregullator mbi ndikimin dhe
vlerësimin e politikave, procedurat më transparente të rekrutimit dhe forcimin e përgjithshëm
të kapacitetit të administratës për të ndërmarrë procedura të bazuara në merita.
Konsolidimi i këtyre arritjeve duhet të përparojë më tutje, për të siguruar një mënyrë më efikase,
depolitizuar dhe administratën publike profesionale.
Sistemi gjyqësor i Shqipërisë ka një nivel të kënaqshëm të përgatitjes. Zbatimi i reformës gjithëpërfshirëse së drejtësisë ka vijuar, duke rezultuar me përparim të mirë të përgjithshëm. Institucionet e reja për vetëqeverisjen e gjyqësorit, Këshilli i Lartë i Prokurorisë dhe Këshilli i Emërimit të Drejtësisë janë ngritur, duke përfaqësuar një hap vendimtar në forcimin e pavarësisë dhe llogaridhënies së gjyqësorit. Rivlerësimi i përkohshëm i të gjithë gjyqtarëve dhe prokurorëve (procesi i verifikimit) ka përparuar vazhdimisht, duke prodhuar rezultate të prekshme. Nën vëzhgimin KE-së, Operacioni Ndërkombëtar i Monitorimit ka vijuaar të mbikëqyrë procesin.
Më shumë se 140 dosje janë përpunuar, duke rezultuar në 88 shkarkime / dorëheqje të
magjistratëve nga zyra dhe 53 konfirmime. Shumica e shkarkimeve kanë të bëjnë me çështjet që lidhen me të pasuritë e pajustifikuara. Këto rezultate konkrete dhe të besueshme kanë forcuar ndjeshëm sektorin dhe konsolidimin e pavarësisë, paanshmërinë, profesionalizmin dhe llogaridhënien e gjyqësorit.
Shqipëria ka një nivel të përgatitjes në luftën kundër korrupsionit. Progres i mirë ishte
e bërë, sidomos me miratimin e Planit të ri të Veprimit 2018-2020 .
1
Ky raport mbulon periudhën prej marsit 2018 deri në mars 2019. Ajo bazohet në të dhëna nga një shumëllojshmëri burimesh, duke përfshirë: kontributet nga qeveria e Shqipërisë, kontributet nga shtetet anëtare të BE-së, Raportet e Parlamentit Evropian, dhe informacion nga organizata të ndryshme ndërkombëtare dhe joqeveritare.
4
Strategjia Ndërsektoriale kundër Korrupsionit, ndryshimet në Ligjin për Deklarimin
dhe Auditimin e Pasurive, Ligjin për Prokurimin Publik si dhe miratimin e Kodit të Prokurimit Publik si dje Sjelljes për anëtarët e Parlamentit. Themelimi i një Task Force kundër Korrupsionit ka
rritur proaktivitetin e hetimeve administrative. Qasje e drejtpërdrejtë në bazat e të dhënave për
prokurorët dhe policia vazhdojnë të përmirësohen. Progres i mirë ka vazhduar përmes
forcimit të procesit të hetimit, ndjekjes dhe përpjekjes së nivelit të lartë të korrupsionit. Rezultatet konkrete në luftën kundër korrupsionit përfshijnë procesin e verifikimit çka ka çuar në shkarkimin nga detyra të një numri të magjistratëve të rangut të lartë, duke përfshirë
ato të Gjykatës Kushtetuese dhe në Gjykatës së Lartë. Themelimi i Këshillit të Lartë të Prokurorisëlejoi fillimin e themelimit të trupave të specializuar anti-korrupsion
(Struktura e Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar – SPAK, Byroja Kombëtare e
Hetimet – NBI). Pas përfundimit të verifikimit të kandidatëve, trupat do të bëhen
operative e cila do të forcojë kapacitetin e përgjithshëm për të hetuar dhe ndjekur penalisht korrupsionin.
Megjithatë, në përgjithësi, korrupsioni është mbizotërues në shumë fusha dhe mbetet një çështje shqetësuese.
Shqipëria ka një nivel të përgatitur në luftën kundër krimit të organizuar. Operacionet e policisë
për të çmontuar organizatat kriminale janë intensifikuar. Janë bërë disa operacione policore
në arrestime të shumëfishta.
Këto operacionet rezultuan në arrestimin dhe ndjekjen penale të udhëheqësve të njohur të grupeve të krimit të organizuar. Bashkëpunimi ndërkombëtar policor, veçanërisht me Shtetet Anëtare të BE-së, gjithashtu ka intensifikuar, duke çuar në një numër operacionesh të suksesshme të zbatimit të ligjit në shkallë të gjerë.
Vazhdimisht për vitet e fundit, Shqipëria tregoi një angazhim të fortë për të kundërshtuar
prodhimin dhe trafikimin e kanabisit. Shqipëria lejon një mekanizëm ndërhyrës të monitorimit nga
një shtet anëtar i BE (studime ajrore nga Guardia di Finanza Italiane, bashkëfinancuar nga
BE) që të jetë i pranishëm në vend. Në dy sezonet e kaluara, mbikëqyrja ajrore e ka vërtetuar këtë pothuajse nuk ka pasur kultivim të kanabisit në Shqipëri. Këto hapa paraqesin progres të prekshëm në përmbushjen e rekomandimeve të viteve të fundit për përmirësimin e rezultateve të punës. Duhet të bëhen përpjekje të vazhdueshme, në veçanti duke trajtuar pastrimin e parave dhe konfiskimin e pasurive që rrjedhin nga krime dhe pasuri të tjera të pajustifikuara.
Për të drejtat themelore, Shqipëria përputhet në përgjithësi me të drejtat ndërkombëtare të njeriut
dhe zhvilloi kuadrin ligjor në përputhje me standardet evropiane. Gjatë periudhës raportuese, Shqipëria ka bërë përpjekje për të përmbushur detyrimet që dalin detyrimet ndërkombëtarët. Zbatimi i përgjithshëm i këtyre instrumenteve mbetet megjithatë për tu forcuar.
Nevojiten përpjekje të mëtejshme në lidhje me konsolidimin e të drejtave pronësore. Sa i përket lirisë së shprehjes, legjislacionit të përgjithshëm mjedisi është i favorshëm për ushtrimin e lirisë së shprehjes, por zbatimi kërkon përpjekje të mëtejshme.
Sa i përket kritereve ekonomike, Shqipëria ka bërë disa përparime dhe është e moderuar në zhvillimin e një ekonomie tregu funksionale.
Rritja ekonomike u rrit më tej dhe papunësia u zvogëlua, por mbetet ende e lartë. Eksportet u rritën në mënyrë të qëndrueshme dhe aktualisht deficiti i llogarisë po ngushtohet. Raporti i lartë i borxhit publik ndaj PBB-së vazhdon të ulet, ritmi i konsolidimit fiskal mbeti i ngadalshëm. Bankat vazhduan të ulin numrin e kreditë me probleme dhe përdorimi i monedhës së huaj. Sektori bankar mbeti i qëndrueshëm, megjithëse kreditimi i biznesit nuk u rrit.
Ambienti i biznesit është përmirësuar vetëm në disa aspekte. Progresi në zbatimi i reformës gjithëpërfshirëse të drejtësisë pritet të kontribuojë në forcimin e mjedisit të biznesit dhe tërheqjen e investimeve. Janë bërë disa përparime në rritje pjesëmarrjen e tregut të punës dhe cilësinë dhe efektivitetin e institucioneve të tregut të punës dhe shërbimeve, por shkalla e punësimit dhe pjesëmarrja në tregun e punës mbeten të ulëta, dhe ekonomia joformale është ende një ofrues i rëndësishëm i punës.
Shqipëria ka bërë disa përparime dhe ka një nivel të përgatitjes sa i përket kapacitetit për të
përballen me presionin konkurrues dhe forcat e tregut brenda Bashkimit. Shqipëria ka bërë
progres në drejtim të zhvillimit të energjisë, transportit dhe infrastrukturës digjitale, por mungesa e
“të dish si” produktive, nivelet e ulëta të arsimit dhe transferimet teknologjike pengojnë Shqipërinë të jetë konkurruese. Eksportet dhe integrimi rajonal janë nën potencial. Përpjekjet për përmirësimin e arsimit dhe trajnimit tregojnë disa rezultate por reformat duhet të vazhdojnë në veçanti për të adresuar më mirë zonat rurale dhe grupet e cenueshme.
Kapaciteti i Shqipërisë për kërkime, zhvillim dhe inovacion mbetet shumë i ulët.
Sa i përket marrëdhënieve të mira fqinjësore dhe bashkëpunimit rajonal, Shqipëria ka
vazhdoi të merrte pjesë aktive në bashkëpunimin rajonal dhe të mbante fqinjësi të mirë
marrëdhënieve. Hapa të rëndësishëm janë ndërmarrë për të adresuar çështjet bilaterale me Greqinë.
Sa i përket migracionit, është bërë përparim në përmirësimin e kapaciteteve institucionale
menaxhimin e kufirit dhe azilin. Shqipëria nënshkroi statusin e Gardës Kufitare dhe Rojet Bregdetare
Marrëveshja me BE në tetor 2018. Kapaciteti i pritjes për t’u marrë me migracionin e përzier
u rritën më tej. Numri i kërkesave të pabazuara për azil të paraqitura nga shtetasit shqiptarë në BE kanë rënë, por mbeten të larta dhe kërkojnë vazhdimësi dhe
përpjekje të vazhdueshme, si dhe për të adresuar fenomenin e të miturve të pashoqëruar.
Qeveria
Qeveria mbetet e angazhuar për procesin e integrimit në BE. Në dhjetor të vitit 2018, Kryeministri bëri një riorganizim të konsiderueshëm të qeverisë. Nëntë pozicione kabineti janë ndryshuar, duke përfshirë atë të Zëvendës Kryeministrit dhe Ministrit për Evropën dhe
Punëve të Jashtme. Zëvendësimi i këtij të fundit çoi në polemikë midis Kryeministrit
dhe Presidentit të Republikës për dispozitat kushtetuese në lidhje me çështjet e emërimeve ministrore. Ristrukturimi i ministrive dhe agjencive ka përmirësuar disa struktura ekzistuese, por ka krijuar edhe boshllëqe administrative që duhen tejkaluar. Reforma administrative territoriale duhet të konsolidohet më tej si pjesë e decentralizimit. Kjo është veçanërisht e nevojshme për të garantuar autonomi lokale fiskale, për të siguruar kapacitete për ndërtimin e stafit dhe fuqizimin e komunave për të ofruar shërbime publike me standarde cilësore.
Faxweb.al
