Lirie Lubonja e ëma e Fatos Lubonjës i është përgjigjur Ismail Kadaresë nëpërmjet një letre në lidhje me akuzat dhe deklaratat për djalin e saj. Lirie Lubonja ka kthyer periudhën e vëshirë me internime dhe burgime në vëmendjen e publikut dhe ka reaguar edhe për Kadarenë. “Çfarë shkrimtari është që s’ka pikë aftësie të futet në lëkurën e të tjerëve?” shprehet Lirie Lubonja për Kadarenë.
Kadare është shprehur për Lubonjën vetëm pak ditë më parë: “Ky ka pasur një nervozizëm, se me këto dokumente që kanë dalë, ai vihet me shpatulla për muri. Ai duhet t’i hedhë poshtë ato, se ai thotë unë s’kam folur me ty, ai thotë, ke folur kundër Enverit. Ka diçka që nuk shkon, mund të mos thotë asnjëri të vërtetën, apo të dy të thonë të vërtetën, të ketë keqinterpretime.
Me sa duket, si letrar i ri pa peshë, mendon se kjo do t’ia ngrejë peshën. Fatos Lubonja nuk është shkrimtar i ri i arrestuar, por është djali i Todi Lubonjës që u arrestua. Fatos Lubonja mund të kërkojë aureolën e vet, por nuk ka të drejtë të shpifë për të tjerët. Nuk ka të drejtë të thotë se unë paskam qenë furnizues i Todi Lubonjës me libra të ndaluar. Unë mund të kem dhënë ndonjë libër të ndaluar. Por i biri thotë që i ka dhënë, kur Todi vetë thotë nuk më ka dhënë”, u shpreh Kadare.
Kjo intervistë ka nxitur bashkëshorten e Todi Lubonjës dhe nënën e publicistit dhe shkrimtarit Fatos Lubonja t’i përgjigjet Kadaresë. Ajo tregon për të vërtetën e arrestimit të të birit, si nuk pranuan ofertat për t’u ndarë nga i shoqi, por flet edhe për lidhjet që ka pasur me Kadaretë.
NJË PJESË E LETRËS SË LIRI LUBONJËS
Dua të jem sa më e qartë dhe e saktë për t’iu përgjigjur një njeriu që vuan nga megalomania dhe jeton me atë madhështinë që ia ushqejnë edhe disa kurtizanë që sillen rrotull..
Do të shkruaj si nënë e Fatosit, si grua e Todit, si njeri, por edhe si dëshmitare e asaj kohe dhe e atyre ngjarjeve.
Si familjare dhe si njeri më vjen të them: si ka mundësi që një shkrimtar, “i madh në rang kombëtar dhe ndërkombëtar”, ia lejon vetes të flasë ashtu?! Si është e mundur që ndërhyn me të tilla gënjeshtra absurde në një dramë të vërtetë familjarë, të cilën nuk e jetoi kushdo në ditët e diktaturës? Si nuk ka asnjë gram ndjeshmërie ndaj dhimbjes, vuajtjeve, sakrificave dhe pasojave që patën tre breza të familjes sonë në ato 18 vite, duke filluar nga fëmijët 1 muajsh? Si mundet të kërkojë të na hapë procese që të kujtojnë proceset që kemi përjetuar në atë kohë?
Çfarë shkrimtari është që s’ka pikë aftësie të futet në lëkurën e të tjerëve?
A ka ky njeri të afërm, miq, që t’i thonë se s’mund të shpifë kaq paturpësisht apo e rrethojnë vetëm kurtizanë?
…Ne kishim një familje të shëndoshë, ku mbizotëronte shumë, shumë dashuri për njeri-tjetrin, mirëbesim, përkujdesje, veçanërisht për fëmijët dhe kërkonim vazhdimisht që ata të rriteshin sa më të virtytshëm. Pikërisht pse ishim kështu, kur Todi u shpall armik i popullit nuk e mohuam atë, megjithëse kjo na u kërkuar me premtimin se kështu do të sigurohej e ardhmja e pjesëtarëve të tjerë të familjes. Refuzuam ta diskutojmë edhe kur Todi na e hapi këtë bisedë. Pranuam të hyjmë në kalvarin e burgjeve dhe internimeve që s’dihej kur do të mbaronin. I kuptoj ata që s’vepruan si ne, edhe “shkrimtarin e madh” që pa pasur asnjë nga këto rreziqe, por vetëm pse donte të udhëtonte në Francë, i ka mbyllur derën së motrës, por kërkoj pak më shumë respekt për këtë zgjedhje tonën.
…Pse Kadare shpif aq egërsisht e poshtërsisht pa pasur turp kundër Fatosit? Siç e kam shpjeguar në librin tim “Kohë të reja, kujtimeve të vjetra” armiqësia ka ardhur për shkak të aktivitetit të Fatosit. Si shkrimtar, gazetar dhe botues i revistës “Përpjekja”, ai ka shkruar e botuar për ideologjinë e veprës së Kadaresë, si ideologji e regjimit të Enver Hoxhës si dhe nuk ka pranuar përpjekjet e tij dhe të kurtizanëve për ta rreshtuar si disident. Urrejtja e Kadaresë u shtri edhe ndaj nesh. Aq sa nga vlerësimet që i kishte bërë Todit është në librat e parë pas ’90-ës, në një nga librat e fundit e cilëson si “Njeriu i ftohtë i zyrave”, kurse Agim Meron, edhe ky mik i tij, e trajton edhe më keq sepse nuk mund t’ia falë Agimit, atë që në librin e tij të kujtimeve, ka thënë një të vërtetë, që Ismaili ia dhuroi Nexhmije Hoxhës dorëshkrimin e librit “Dimri i Madh” dhe jo siç pretendon Kadareja në shkrimet e tij, se ajo ia ka marrë me forcë (!).
…Duket se e kaluar e mban peng më shumë se ç’mendojë. Por shpresoj që ata që janë më të rinj se ne do të mësojnë nga e kaluara nuk çlirohesh duke gënjyer dhe duke akuzuar dhe shpifur për të tjerët por duke kuptuar vetveten dhe kohën që ke jetuar.
(J.V/Shuplaka)
