Një krizë politike – dimensionet e së cilës mund të mbeten për t’u parë në ditët në vijim – po zhvillohet në Ukrainë mes luftës me Rusinë .
Njëri pas tjetrit, të paktën 15 anëtarë të qeverisë ukrainase, zyrtarë të lartë shtetërorë dhe bashkëpunëtorë të Presidentit Volodymyr Zelensky dhanë dorëheqjen ose u shkarkuan.
Të paktën gjashtë nga shkarkimet lidhen me raste korrupsioni , ndoshta më të vogla se skandalet e kaluara. Megjithatë, Zelensky u zgjodh me premtimin se do të luftonte korrupsionin, ndërsa, siç vë në dukje Guardian , BE i kishte kërkuar gjithashtu Ukrainës (si dhe çdo vendi kandidat) të ndërmarrë hapa konkretë për të luftuar korrupsionin.
Zelensky kishte planifikuar largimet që nga e hëna, në mesazhin e tij të përditshëm. Ai tha se vendimet lidhur me personelin janë marrë në nivele të ndryshme të ministrive dhe agjencive të qeverisë qendrore, si dhe në gjyqësor. Ai kishte përmendur gjithashtu se kishte nënshkruar një dekret të cilin procesverbalndalon zyrtarët qeveritarë të udhëtojnë jashtë vendit për arsye që nuk lidhen me punën e tyre (si pushimet).
Kush dha dorëheqjen?
Që nga e shtuna, këta të mëposhtëm dhanë dorëheqjen ose u shkarkuan:
– Zëvendësministri i Mbrojtjes Vyacheslav Shapovalov , largimi i të cilit lidhet me akuzat se forcat e armatosura të Ukrainës po paguanin shumë për ushqim. Edhe pse ministria i cilësoi ankesat si të pabaza, thekson se dorëheqja është bërë për të mos humbur besimin e shoqërisë apo partnerëve ndërkombëtarë.
– Zëvendës Prokurori i Përgjithshëm Oleksiy Simonenko . Në rrjetet sociale ishte raportuar se ai kishte shkuar me pushime në Spanjë në dhjetor, duke përdorur një makinë luksoze në pronësi të një biznesmeni ukrainas.
– Presidenti shkarkoi pesë guvernatorët rajonalë (Dnipropetrovsk, Zaporizhia, Kiev, Sumy, Kherson), si dhe dy zëvendësministra.nga Ministria e Zhvillimit të Komuniteteve. Janë shkarkuar edhe dy drejtues të shërbimeve shtetërore , por jo për çështje korrupsioni.
Kirill Tymoshenko , nënkryetari i zyrës presidenciale të Zelensky, dha dorëheqjen të hënën. Arsyeja nuk u deklarua zyrtarisht, raporton Axios , por mediat ukrainase kishin shkruar se Timoshenko jetonte bujarisht dhe përdorte fondet e shtetit.
– Pavlo Halimon , nënkryetari i partisë së Zelensky, “Shërbëtori i Popullit” (nga seriali televiziv në të cilin ai luajti), u shkarkua me akuza për korrupsion. Dyshohet se ai kishte blerë një apartament me një shumë që të ardhurat e tij nuk e justifikonin. – Gjatë fundjavës, zëvendësministri i Infrastrukturës Vasyl Lozinski
u ndalua dhe u shkarkua nga detyra.. Ai dyshohet se përvetësoi 400,000 dollarë që duhej të shkonin për blerjen e ndihmës humanitare. Dëbimi u konfirmua të dielën nga Zelensky, i cili theksoi se “nuk ka kthim në korrupsionin e së kaluarës”. Lozinski thuhet se ka rënë dakord me furnitorët për të rritur çmimin e gjeneratorëve dhe për të korrur diferencën. Nga vera e deri më sot, vendi kishte shpenzuar rreth 40 milionë euro për të siguruar burime alternative të energjisë apo ngrohje për dimër.
Dëbimet me një sy edhe nga Ukraina
Lufta kundër korrupsionit është e para që Zelensky premtoi të zhvillonte, edhe para pushtimit rus. Dëbimet janë një mesazh edhe jashtë vendit, në një kohë kur ajo pret një përmirësim të ndjeshëm të ndihmës ushtarake që merr.
Një shenjë se shërbimi kundër korrupsionit po funksionon janë shkarkimet, thotë aktivisti kundër korrupsionit Vitaly Shabunin për Guardian, duke shtuar se edhe politikanët po mësojnë të veprojnë në një mjedis të ri. Ai thotë se, sidomos në rastin e zëvendësministrit të Mbrojtjes, shkarkimi i tij prek edhe ministrin Oleksii Reznikov , i cili dha shpjegime që ndoshta nuk ishin bindëse.
Sabunin jep, megjithatë, një parametër interesant për rastet e korrupsionit dhe hetimin (gazetar) në Ukrainë. Ka një marrëveshje joformale mes aktivistëve dhe gazetarëve që të mos kritikohen autoritetet si para luftës. Autoritetet në këmbim duhet të përgjigjen shpejt për çdo rast korrupsioni, qoftë edhe në një shkallë të vogël.
Kriza qeveritare vjen, pra, në një kohë kur Ukraina po ushtron gjithnjë e më shumë presion mbi vendet perëndimore për sigurimin e tankeve që do t’i “hedhë” në luftë me Rusinë. Britania filloi me tanket Challenger dhe vendet e BE-së, të cilat janë të përkushtuara për të siguruar tanke Leopard, vazhduan me hezitim dhe disa ngurrim. SHBA thotë se do të sigurojë gjithashtu tanke .
Tani që hezitimet gjermane janë kapërcyer , rruga për dorëzimin e Leopardëve të avancuar tani është e hapur – megjithëse ka ende pak kohë para se t’i shohim ata në front.
Në çdo rast, Leopardët janë ndër sistemet më të avancuara të armëve që i janë ofruar Kievit nga aleatët e tij perëndimorë, së bashku me armatimet me vlerë miliarda që kanë mbërritur në vend. Por kjo rrjedhë i kishte pakënaqur anëtarët republikanë të Kongresit. Pas zgjedhjeve të nëntorit që u dhanë atyre një shumicë (megjithëse të pakët) në Kongres, republikanët theksojnë se nuk duhet të ketë më “çeqe të zbrazëta” për Ukrainën. Reagimi i menjëhershëm ndaj çdo rasti korrupsioni e qetëson edhe këtë audiencë.
