Ndërsa pandemia e koronavirusit mbyll bizneset në nivel global dhe i dërgon vendet në mbyllje, ndërprerjet po kërcënojnë të ndërpresin zinxhirët e furnizimit dhe të rrisin pasigurinë e ushqimit.
“Raftet e supermarketeve mbeten të rezervuara tani për tani,” tha Organizata e Ushqimit dhe Bujqësisë e Kombeve të Bashkuara (FAO) në një raport të lëshuar në fund të muajit të kaluar. “Por një krizë e zgjatur e pandemisë mund të vinte shpejt një tendosje në zinxhirët e furnizimit me ushqime, një rrjet kompleks ndërveprimesh që përfshin fermerët, inputet bujqësore, fabrikat e përpunimit, transportin, shitësit me pakicë dhe më shumë.”
Çështja, megjithatë, nuk është mungesa e ushqimit – të paktën, jo ende. Përkundrazi, janë masat drastike në botë si përgjigje ndaj virusit.
Mbyllja e kufijve, kufizimet e lëvizjes dhe ndërprerjet në industrinë e transportit dhe aviacionit e kanë bërë më të vështirë vazhdimin e prodhimit të ushqimit dhe transportit të mallrave ndërkombëtarisht – duke vendosur vende me pak burime alternative ushqimore në rrezik të lartë.
Airlines kanë tokë mijëra aeroplanë dhe portet kanë kontejnerë të mbyllur ushqimesh, ilaçesh dhe produkte të tjera në tarma dhe zona mbajtëse, tha Konferenca e KB për Tregtinë dhe Zhvillimin në 25 Mars, sipas CNN.
Paqëndrueshmëria e shtuar në furnizimin global me ushqim do të prekë qytetarët më të varfër më së shumti, paralajmëroi Komiteti i KB për Sigurinë Botërore të Ushqimit (CFS) në një letër muajin e kaluar.
Edhe kompanitë dhe organizatat private kanë bërë thirrje për veprime të menjëhershme për të adresuar katastrofën e krizës së ushqimit.
“Qeveritë, bizneset, shoqëria civile dhe agjensitë ndërkombëtare duhet të ndërmarrin veprime urgjente, të koordinuara për të parandaluar që pandemia e COVID të shndërrohet në një krizë globale ushqimore dhe humanitare”, thuhet në një letër të hapur drejtuesve botërorë nga shkencëtarë, politikanë dhe kompani si Nestle dhe Unilever.
Përparimet teknologjike të Kinës zbutën goditjen
Kina ishte goditur nga virusi në janar dhe shkurt, kur mijëra raste të reja raportoheshin çdo ditë.
Vendi imponoi bllokime, pezulloi udhët ndër-krahinor dhe urdhëroi banorët të qëndrojnë në shtëpi, duke prishur biznesin në pothuajse të gjithë sektorët.
“Në Kinë, kufizimet logjistike dhe thërrimet e punës kanë shkaktuar humbje të perimeve të freskëta, qasje të kufizuar në ushqime të kafshëve dhe kapacitet të zvogëluar të thertoreve”, thuhet në raportin e FAO.
Kina është përballur me mungesa të mëdha ushqimi më parë; historianët vlerësojnë dhjetëra miliona njerëz të uritur për vdekje në urinë të shkaktuar nga një fushatë ekonomike e njohur si kërcimi i madh përpara, nga 1958 deri në 1962.
Por Kina moderne është një vend krejtësisht i ndryshëm, me teknologji dhe pasuri të reja – dhe ka punuar për vite me radhë për të përmirësuar sigurinë e saj ushqimore, duke shpenzuar dhjetëra miliarda dollarë këtë dekadën e fundit për blerjen e bizneseve kryesore të farërave.
Këto përpjekje duket se e kanë zbutur goditjen në industrinë e ushqimit kësaj here. Qeveria qendrore shpërndau 20 milion dollarë subvencione për të ringjallur bujqësinë, dhe investoi në teknologji duke përfshirë drone bujqësore dhe automjete pa pilot që mund të mbanin zinxhirët e furnizimit duke lëvizur pa kontakt njerëzor, thuhet në raportin e FAO.
Kur njerëzit hynë në fusha për të punuar, ata mbanin maska të pajisura nga qeveria dhe pajisje mbrojtëse dhe iu dha dezinfektues nga autoritetet lokale, tha agjensia shtetërore e lajmeve Xinhua.
Edhe tregu mbizotërues i vendit në vend e-tregtia hyri; Bllokimet provinciale dhe kufizimet e lëvizjes penguan eksportin dhe transportin e mallrave, kështu që gjigandi i tregtisë elektronike Alibaba ngriti një fond për të ndihmuar fermerët të gjejnë tregjet për produktet e tyre të shitura, thuhet në raport.
Australia po përballet me presionin e eksportit
Australia eksporton rreth dy të tretat e produkteve të saj bujqësore dhe është një furnizues i madh për rajonin e Azisë Paqësorit – por kjo tregti thelbësore tani është nën kërcënim.
Industria e aviacionit është goditur shumë nga pandemia dhe fluturimet ndërkombëtare janë zvogëluar. Më pak fluturime nënkupton se tani është më e shtrenjtë për të eksportuar ushqim përmes udhëtimit ajror, tha Richard Shannon, menaxher i politikave dhe avokimit në Growcom, organi përfaqësues për kopshtarinë në shtetin e Queensland.
“Industria po përpiqet me shpejtësi të gjejë rrugë alternative,” tha ai – por disa fermerë australianë mund të përpiqen të gjejnë blerës të rinj brenda vendit, në vend që të shikojnë ndërkombëtarisht.
Kjo kërcënon tërë ekonominë e vendit në dy mënyra. Rreth 14.5% e të gjitha eksporteve Australiane janë produkte ushqimore, sipas Observatorit të Kompleksitetit Ekonomik (OEC). Nëse fermerët nuk janë në gjendje të eksportojnë mallrat e tyre, kjo mund t’i kushtojë vendit dhjetëra miliarda dollarë të ardhura të humbura.
Mundësia tjetër më e mirë është që fermerët të shesin mallrat e tyre brenda Australisë – kështu që të gjithë këta produkte bujqësorë që zakonisht dërgohen në botë, menjëherë hyjnë në tregun e brendshëm. Kjo fluks mund të bëjë presion të madh në treg dhe të ndikojë në çmimin me të cilin shiten këto mallra, tha Shannon.
Qeveria u hap me ndihmën e urgjencës, duke njoftuar se do të shpenzojë 110 milion dollarë australianë (67.4 milion dollarë) për të rritur numrin e fluturimeve dhe për të ndihmuar eksportuesit të transportojnë mallrat e tyre në tregjet kryesore ndërkombëtare.
Por, pandemia ka shtruar edhe probleme të tjera. Dimri po arrin në Australi – që do të thotë se punëtorët sezonalë në mbarë vendin po mblidhen në Queensland, i cili rritet më shumë se 90% e perimeve dimërore të vendit. Papritur, qytete të vogla rurale po lulëzojnë me njerëz që vijnë nga jashtë shtetit, duke kërkuar punë në ferma.
Me një vëllim kaq të madh të njerëzve që jetojnë dhe punojnë në lagje të afërta, vetëm një pjesë e vogël e infeksioneve mund të shkaktojnë fatkeqësi për operacionet e fermave – por këto ferma nuk mund të mbyllen vetëm për 14 ditë, mënyra sesi mund të jenë bizneset në sektorë të tjerë.
“Ne jemi një shërbim thelbësor,” tha Shannon. “Njerëzit duhet të vazhdojnë të hanë.”
Autoritetet e Queensland dhe kultivuesit tani janë duke punuar për të krijuar protokoll që të dy mund t’i mbajnë punëtorët të sigurt dhe të parandalojnë mbylljet në fermë, si ndërrimet e tronditura të drekës për të zvogëluar numrin e njerëzve në kontakt të ngushtë.
Hong Kongu dhe Singapori mund të blejnë rrugën e tyre për të dalë
Hong Kong dhe Singapori janë dy nga qendrat kryesore financiare të Azisë – por me tokë bujqësore të kufizuar, ata të dy kanë sektorë të vegjël bujqësorë dhe importojnë më shumë se 90% të ushqimit të tyre, sipas faqeve të internetit të qeverisë.
Përkundër kësaj, ata kanë pak rrezik nga mungesa e ushqimit, thonë ekspertët. Për fillestarët, ata të dy kanë një furnizues kryesor; Hong Kong importon pjesën më të madhe të ushqimit të saj nga Kina kontinentale, dhe Singapori importet nga Malajzia. Për sa kohë që këto burime të mëdha qëndrojnë të qëndrueshme, prodhimet ushqimore do të jenë të sigurta, dhe importet e ndalura nga vendet e tjera nuk do të bëjnë një ndikim shumë të madh.
Edhe kur Kina ishte në thellësi të krizës së koronavirusit, ushqimi akoma rridhte përtej kufirit në Hong Kong, tha Jonathan Wong, drejtor i Institutit të Bioresource dhe Bujqësisë në Universitetin Baptist Hong Kong.
Disa produkte të ngrohtë si goca deti nga Franca mund të ndërpriten për një kohë – por këto nuk janë nevoja ditore, dhe Hong Kong mund të zëvendësojë furnizimin përmes vendeve të tjera, tha Wong.
Dhe megjithëse Malajzia aktualisht është nën një bllokim mbarëkombëtar, industria ushqimore është një nga shërbimet thelbësore të përjashtuara.
“Zinxhirët tanë të furnizimit janë të paprekur dhe nuk ka pasur asnjë ndërprerje në importet e Singaporit,” tha qeveria e Singaporit në një deklaratë pasi Malajzia njoftoi bllokimin.
Edhe nëse do të kishte ndonjë lloj ndërprerjeje, Singapori ka vlerë prej dy muajsh për të prodhuar në depozitë, dhe i ka diversifikuar burimet e tij, kështu që nuk është plotësisht i varur nga Malajzia, tha Ministri i Tregtisë dhe Industrisë i Singaporit, Chan Chun Sing në Facebook.
Ishujt e Paqësorit janë në rrezik më të lartë
Gjëja thelbësore që i veçon Singaporin dhe Hong Kongun është se ata kanë burime për të blerë ushqimin e tyre nga burime alternative nëse ndonjë linje furnizimi rrezikohet. Por kjo nuk është e vërtetë për vendet me të ardhura të ulëta të varura nga importi si Ishujt e Paqësorit.
“Më të rrezikuarit janë ata pa baza të forta ekonomike, si Kiribati ose Mikronezi ose Tuvalu,” tha David Dawe, ekonomist i lartë i FAO.
Disa vende në zhvillim si Laos ose Myanmar prodhojnë prodhime të mjaftueshme duke përfshirë orizin sa të mbijetojnë nga një ikje e importit – por këto ishuj të Paqësorit janë aq të vogla sa nuk rriten shumë nga ushqimi i tyre, tha Dawe. Ato janë “të largëta sidoqoftë për të filluar dhe mbështeten shumë në importe”.
Këto ishuj zakonisht mbështeten në turizëm për pjesën më të madhe të të ardhurave të tyre – por askush nuk po udhëton në mes të një pandemie globale. Humbja e të ardhurave nga turizmi, mungesa e prodhimit të brendshëm të ushqimit dhe mungesa e një rrjeti financiar ose të sigurisë ushqimore nënkupton se këto vende “vërtet po goditen nga të dy palët“, tha Dawe.
Mungesat e ushqimit dhe rritja e çmimeve mund të çojnë në pasiguri të rënda ushqimore për popullatat tashmë të cenueshme.
“Për disa njerëz, kjo fjalë për fjalë mund të nënkuptojë asnjë ushqim në tryezë,” tha Dawe. “Kjo mund të nënkuptojë të përpiqeni të huazoni para nga njerëzit me norma të larta interesi. Mund të nënkuptojë që të shkoni përsëri në fshatin tuaj, ku në disa raste duhet të ecni nëse transporti publik është i mbyllur, për ta hipur atë së bashku me familja jote.”
Cfarë duhet të bëjë bota
OKB-ja tani po i nxit vendet e prekura të zbatojnë masa emergjente brenda vendit, si dhe të punojnë së bashku në një nivel global për të mbrojtur furnizimin me ushqim.
Qeveritë mund të mbrojnë qytetarët e tyre duke mobilizuar bankat e ushqimit, duke ofruar transferime të parave të gatshme për familjet në nevojë, duke vendosur rezerva të urgjencës së ushqimit dhe duke ndërmarrë hapa për të mbrojtur punonjësit e bujqësisë, tha FAO.
Bashkëpunimi ndërkombëtar dhe tregtia e hapur globale është gjithashtu thelbësore; qeveritë duhet të eliminojnë kufizimet e eksportit dhe tarifat e importit gjatë kësaj kohe, thuhet në raport. Vendet e varfëra që nuk mund të përballojnë paketat stimuluese dhe ndihmat bujqësore duhet të kërkojnë fonde ndërkombëtare.
“Bota ishte jashtëzakonisht e papërgatitur për pandeminë”, thuhet në raportin e FAO.
“Por duke i mbajtur ingranazhet e zinxhirëve të furnizimit duke lëvizur dhe duke kërkuar në mënyrë aktive bashkëpunim ndërkombëtar për të mbajtur tregtinë e hapur, vendet mund të parandalojnë mungesat e ushqimit dhe të mbrojnë popullsitë më të rrezikuara.”
(F.GJ/FAXWEB.AL)
