Prestigjozja BBC ka paralajmëruar dy ditë më parë se do raportonte për kanabisin dhe boom-in që ka kapur Shqipërinë dhe sot publikohet pikërisht ky reportazh.
Linda Pressly ka qenë në Shqipëri ka ku rrëfen detaje për atë që po ndodh me kanabisin në vendin tonë. ”Kapitali i kanabisit në Europë”, titullohet reportazhi i Pressly-t. ”Shuplaka” sjell të përkthyer në shqip të gjithë shkrimin e BBC-së.
REPORTAZHI I PLOTË:
Shqipëria është bërë prodhuesi më i madh i kanabisit rritur në natyrë në Evropë. Bima e fuqishme është përshkruar si “ari i gjelbër” për fermerët që përpiqen. Në një vend të varfër, kjo është një industri miliarda euro.
Në një rrugë të pistë, në një fshat të vogël në veri të Tiranës, ka një shtëpi me tulla gjysmë e ndërtuar. Është e veçuar dhe duket e braktisur. Por nuk është. Aroma e ëmbël dhe marramendëse që vjen nga një nga dhomat e saj zbulon funksionin aktual: prodhimin e kanabisit. Brenda, më shumë se gjysma e hapësirës në tokë është e mbuluar me grumbullin e drogës së tharë.
“Ka rreth 20 kilogramë këtu”, thotë njeriu që zotëron atë. Ai është i ri – tek të 20-tat ndoshta – i veshur me xhinse të ngushta dhe ai është një prej mijërave që kanë bërë para nga bumi i kanabisit.
Në Shqipëri, një kilogram e kësaj droge të paligjshme shitet për 100 deri në 200 euro (85 paundë në 170 paundë). Në Itali ajo do të marrë rreth 1,500 euro. Dhe shumica e e kanabisit të vendit trafikohet jashtë – në veri përmes Malit të Zi, në jug drejt Greqisë, ose në perëndim përtej Adriatikut në Itali. Nuk ka treg të rëndësishëm në Shqipëri. Një burim vlerëson industrinë e paligjshme e cila mund të ketë një vlerë prej 5 miliardë eurosh (4.25 miliardë paund) në vit, rreth në vit – rreth gjysma e Prodhimit të Brendshëm Bruto të Shqipërisë.
20 kilogramët e bimës, që është qelbur gjatë tharjes ngadalë nga rrezet e diellit që depërtojnë nga dritarja e hapur, nuk përfaqësojnë gjithë sasinë që zotëron ky njeri.
“Unë kam prodhuar 350 kilogramë”, thotë ai. “Këtë vit pothuajse çdo shtëpi në fshat rrit kanabis – tone e tone janë prodhuar brenda këtij komuniteti”
20 kilogramët e bimës, që është qelbur gjatë tharjes ngadalë nga rrezet e diellit që depërtojnë nga dritarja e hapur, nuk përfaqësojnë gjithë sasinë që zotëron ky njeri.
“Unë kam prodhuar 350 kilogramë”, thotë ai. “Këtë vit pothuajse çdo shtëpi në fshat rrit kanabis – ton dhe tone janë prodhuar brenda këtij komuniteti”
Ky njeri punëson 15 njerëz për ta mbledhur dhe përpunuar, dhe roje të armatosura për të mbrojtur parcelën e tij. Ai thotë se e ka marrë përgjegjësi këtë punë, por ndoshta i takon një rrjeti më të gjerë.
Pra, nëse të gjithë po e rrisin atë dhe që duket të jetë e një njohuri e përbashkët, pse nuk ka pasur ndonjë bastisje të policisë?
“E paguaj policinë 20%. Të gjithë duhet të paguajnë. Nëse nuk do t’i paguani ata do t’ju marrin në burg”, thotë ai.
Pastaj, ai mbrohet.
“Ky është mallkimi ynë – nuk ka punë, nuk ka punë këtu nuk ka para në asgjë tjetër që mund të rrisim. E di që nuk është një gjë e mirë kjo që jam duke bërë por nuk ka asnjë mënyrë tjetër…”
Për dekada me radhë shqiptarët kanë jetuar nën një regjim ndërshkimi dhe të mbyllur. Pastaj, pas rënies së komunizmit, erdhi një periudhë shënuar nga trazira civile dhe rritja e shpejtë e krimit të organizuar. Njëzet e pesë vjet më vonë, papunësia është ende e lartë dhe korrupsioni i përhapur – kushte që mundësojnë tregtinë e kanabisit të lulëzojë.
Qeveria ka pasur disa suksese në luftën e saj kundër industrisë së paligjshme. Ajo thotë se më shumë se dy milionë bimë kanabis janë shkatërruar gjatë këtij viti, dhe tani që sezoni i rritjes ka përfunduar, policia është përqëndruar në konfiskimin e drogës siç është përgatitur për trafikimin e jashtë Shqipërisë.
Disa nga grumbujt kanë qenë të mëdha.
Në një magazinë të madhe në qytetin e Rrëshenit, pozicionuar në ultësirën e maleve në veri të Tiranës, shtresë pas shprese kanabisi për t’u tharë është hedhur jashtë në raftet rrjetë. Në dyshemenë e betonin ka sasi të madhe droge. Qese të saj shtrihen përreth dhe derdhen jashtë dyerve të pasme e të hapura të një furgoni tranzit.
Në mes të këtij deti me bar – kapelja e tij e leshtë e ulur, syzet e tij në fund të hundës dhe një armë në brez – është oficeri i policisë i ngarkuar, Agron Cullhaj, i cili e përshkruan atë si më e madhja e gjetur ndonjëherë në këtë zonë.
Në këtë një vend ka më shumë se katër ton kanabis, me një vlerë të shitjes në rrugë në Itali rreth gjashtë milionë euro (5 milion paundë).
“Kur mora detyrën në vitin 2013, fillova të planifikojë aksione të mëdha kundër kultivimit të paligjshëm të kanabisit”, thotë ministri i Brendshëm Saimir Tahiri.
Në misionin e tyre për të shpëtuar Shqipërinë nga kanabisi, qeveria ka mbështetjen e italianëve. Guardia di Finanza paguan për mbikëqyrjen ajrore për të identifikuar plantacione dhe janë statistikat e tyre që politikanët shqiptarë përmendin.
“Nga 2013 në 2016, shifrat tregojnë një rënie më shumë se 30% të zonës në Shqipëri kultivuar me kanabis. Kjo do të thotë që ne jemi në rrugë të drejtë”, thotë Tahiri.
30% e uljes ndodhi kryesisht për shkak të një operacioni të policisë në vitin 2014, ku u shkatërrua industrinë e mirëorganizuar e kanabisit në Lazarat, një fshat jugor, famëkeq si kryeqyteti i drogës të Evropës. Në bastisje – forcat speciale dhe automjetet e blinduara – kapën shumë ton kanabis dhe shkatërruan mijëra bimë.
Por në qoftë se ju krahasoni shifrat e Italianëve për vitin 2015 dhe 2016, ata zbulojnë një rritje pesëfish në zonën e kultivuar me kanabis. Burime brenda Shqipërisë sugjerojnë se shumë komunitete janë kthyer në prodhimin e drogës për herë të parë këtë vit.
Korrupsioni është kritik për suksesin e këtij biznesi të paligjshëm – diçka që ministri i Brendshëm e njeh.
“Me siguri që që policia ka qenë e korruptuar,” thotë ai. “Që nga dita ime e parë në detyrë, më shumë se 3.000 policë janë nën hetim penal ose disiplinor. Kjo është gati sa 20% e të gjithë trupave.”
Jo të gjithë këta oficerë i kanë patur duart mbi kanabis. Korrupsioni në Shqipëri pikon në kaq shumë të çara të jetës së përditshme.
Një tjetër arsye pse tregtia e kanabisit është e vështirë për t’u nxjerrë jashtë është se ajo paguan mirë – rreth 20 euro (17 paundë) në ditë në disa vende.
“Si një kamerier jam paguar vetëm një e treta e asaj që kam fituar me kanabis”, thotë një 20-vjeçar, prindërit e të cilit e ndaluan atë të shkojë në punë kur zbuluan se çfarë po bënte.
Ai jeton në periferi të Tiranës, në një periferi ku familjet rurale kanë emigruar kur ngrehina komuniste u rrëzua në fillim të viteve 1990. Ata erdhën duke kërkuar punë, por më shumë se dy dekada më vonë është ende e vështirë për të gjetur punë të rregullt, ligjore. Bari u ka mbushur një boshllëk.
“Në orës 4 të mëngjesit sheh turmat e njerëzve jashtë duke shkuar në punë”, thotë i riu. “Rrugët janë plot – gra, burra, të rinj – madje edhe fëmijët …”
Kolona me furgona transportojnë punëtorët jashtë në fshat. Në sezonin e rritjes ata punojnë në plantacione. Pas të korrave, ata përgatisin dhe bëjnë gati drogën për eksport të të paligjshëm.
Kritikët thonë se janë këta punëtorë të përditshëm që kanë më shumë gjasa të kapen në bastisjet e policisë, ndërsa peshqit e mëdhenj shpëtojnë. Madje edhe në qoftë se dikush i lidhur me krimin e organizuar është kapur, ka disa ndjekje penale për akuza të rënda, të tilla si anëtarësimi në një rrjet kriminal.
Ministri, Saimir Tahiri, thotë se nuk është e vërtetë.
“Ne nuk kemi zgjedhur të shkojmë pas fshatarëve, të cilët mbjellin zona të vogla për të vrarë varfërinë e tyre. Ne do të shkojmë pas atyre që, në analizën tonë, janë” peshku i madh “. Ne kemi gati 1,600 procedime penale në vazhdim, dhe ne kemi bërë më shumë se 400 arrestime, gjë që tregon që ne jemi duke shkuar pas atyre që financojnë, të organizuar dhe për të fituar fitim nga ky biznes. ”
Është shqetësim i përhapur në shumë anë në Shqipëri ai i ndikimit të gjerë të prodhimit të kanabisit, dhe si të rinjtë – ambicioze dhe të paduruar për një jetë më të mirë – mund të binden të mos përzihen.
“Ka shumë njerëz të rinj në burg. Unë mendoj se ata janë viktima”, thotë prifti katolik, At Gjergj Meta.
“Shumë prej tyre – burra dhe gra – janë të bindur se ata mund të bëjnë një shumë para. Pra, kultivimi i kanabisit nuk na jep një kulturë të punës. Njerëzit janë të dëshpëruar ata nuk shohin një të ardhme….”
At Gjergji ka shkruar një letër që u botua në internet, dhe u bë virale në Shqipëri. Ai iu drejtua një të riu imagjinar.
“Ju mund të mos jeni në gjendje për ta lexuar këtë letër,” shkroi ai.
“Ndoshta ju jeni duke ruajtur kanabis në një fushë, përpunoni atë, mbani atë në thasë, apo ndoshta ju jeni edhe në burg …”
Pastaj në një prozë të bukur ai përshkroi se si historia e Shqipërisë së trazuar – komunizmi, kulti i njerëzve të fortë dhe i krimit të organizuar – ka reduktuar mundësitë.
Letra përfundoi me një apel për të rinjtë që t’u kthejnë shpinën fushave të kanabisit.
Me pak alternativa, kjo është një lutje që mund të bjerë në vesh të shurdhër. / PERKTHEU ”SHUPLAKA”
Discussion about this post