Jo të gjitha vendet anëtare të Bashkimit Evropian e konsiderojnë të ligjshëm sulmin e Izraelit ndaj Iranit sipas të drejtës ndërkombëtare, dhe këto dallime pritet të vihen në pah në takimin e ambasadorëve të BE-së që mbahet këtë të enjte në Bruksel, përpara samitit të krerëve të shteteve dhe qeverive javën e ardhshme.
Sipas burimeve të cituara nga Euronews, mosmarrëveshjet thelbësore mbi interpretimin e të drejtës për vetëmbrojtje, siç parashikohet në Kartën e OKB-së, po e pengojnë BE-në të dalë me një qëndrim të përbashkët ndaj krizës në Lindjen e Mesme.
“Është padyshim një çështje që po diskutohet, në çfarë mase është e pranueshme kjo e drejtë e vetëmbrojtjes,” ka deklaruar një burim diplomatik për Euronewws, duke nënvizuar përçarjet në qëndrime.
Deklarata zyrtare e BE-së e lëshuar të shtunën u përqendrua në thirrjen për përmbajtje dhe respektim të së drejtës ndërkombëtare, duke shmangur marrjen e një pozicioni të drejtpërdrejtë mbi ligjshmërinë e veprimit izraelit.
Sidoqoftë, rreth 15 shtete anëtare, si Austria, Çekia, Franca, Gjermania, Hungaria, Italia dhe Holanda, ishin në favor të përfshirjes së një formulimi që theksonte të drejtën e Izraelit për t’u mbrojtur. Megjithatë, mungesa e konsensusit e pengoi këtë formulim të bëhej pjesë e qëndrimit zyrtar të BE-së.
Nga ana tjetër, disa shtete të tjera anëtare kundërshtuan këtë qasje, duke argumentuar se nuk kishte prova të mjaftueshme për të justifikuar ofensivën izraelite ndaj Iranit brenda kornizës së së drejtës ndërkombëtare.
Ligji ndërkombëtar, përmes Kartës së OKB-së, lejon vetëmbrojtjen në rast të një sulmi të armatosur, por kërkon që masa të jetë e domosdoshme dhe proporcionale, një kriter që disa vende anëtare besojnë se nuk është përmbushur nga veprimet e Izraelit.
Ndërkohë, Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, është përballur me kritika të brendshme për një postim në rrjetin social X, ku shprehu mbështetje të nënkuptuar për veprimet e Izraelit.
“Fola me presidentin Herzog në lidhje me situatën në rritje në Lindjen e Mesme. Unë përsërita të drejtën e Izraelit për të mbrojtur veten dhe popullin e tij,” shkroi Von der Leyen.
Sipas burimeve diplomatike, deklarata e saj e kalon gjuhën zyrtare të dakordësuar nga Këshilli i BE-së, i cili ka mandatin për të folur në emër të unionit për çështjet e politikës së jashtme. “Nuk kishte konsensus për të thënë se Izraeli ka të drejtë të mbrojë veten, por Von der Leyen e tha gjithsesi,” tha një diplomat i BE-së, duke e cilësuar deklaratën si “zhgënjyese”.
Zëdhënësi i Von der Leyen mbrojti qëndrimin e saj, duke thënë se ai është në përputhje me deklaratën e liderëve të G7, të cilët gjithashtu e kanë mbështetur të drejtën e Izraelit për vetëmbrojtje.
Çështja pritet të jetë pjesë e rendit të ditës në samitin e ardhshëm të liderëve të BE-së, por draft-përfundimet e përgatitura deri tani nuk përmbajnë asnjë pozicion të qartë mbi konfliktin Izrael-Iran, sipas Euronews.
Ndërsa tensionet në rajon vazhdojnë të përshkallëzohen, mungesa e një qëndrimi të përbashkët nga BE rrezikon të minojë rolin e saj si aktor diplomatik i balancuar në arenën ndërkombëtare.
