Polonia dhe Hungaria – tani Rumania, po ashtu do të riformësojë sistemin e saj gjyqësor, duke shpërfillur kritikat e rënda brenda dhe jashtë vendit. Presidenti rumun duhet të vendosë nëse reforma do të hyjë në fuqi. Populli rumun dhe presidenti i tyre zgjodhën një datë simbolike për protestën e tyre. Të enjten, në prag të përvjetorit të revolucionit të 22 dhjetorit, kryetari i shtetit Klaus Iohannis paralajmëroi rumunët e tij kundër zhvillimeve politike në vendin e tij.
“Në vitin 1989 rumunët bërtitën, ‘Poshtë komunizmi’,” tha ai. “Tani kjo thirrje është sërish një sinjal i qartë për politikanët që në ditët e fundit kanë treguar se nuk kanë mësuar nga gabimet e së kaluarës. Mbrojtja e idealeve të revolucionit do të thotë mbrojtje e institucioneve të shtetit, vlerat të lirisë dhe demokracisë, dhe respekt për qytetarët “.
Dhjetëra mijëra rumunë po demonstrojnë javë të tëra, të bashkuar në besimin se një reformë gjyqësore e diskutueshme kërcënon shtetin kushtetues, demokracinë dhe idealet dhe vlerat evropiane në Rumani. Ata po protestojnë jo vetëm në sytë e ndërtesës së parlamentit në kryeqytetin e Bukureshtit, por edhe në të gjitha qytetet dhe qytetet e mëdha.
Në fillim të këtij viti, qindra mijëra rumunë dolën tashmë në rrugë për të protestuar ndaj planeve të Partisë Social Demokratike (PSD) të krahut të majtë populiste. Ministri i drejtësisë, Florin Iordache, u detyrua të largohej në shkurt, dhe më pas një votë mosbesimi hoqi kryeministrin Sorin Grindeanu. Pas këtyre dorëheqjeve, protestat vdiqën. Megjithatë, pas një vonese prej disa muajsh, parlamenti miratoi reformën më 21 dhjetor. Ajo u përpoq me nxitim dhe opozita u përjashtua nga disa prej debateve.
Kritikët e përshkruajnë atë si “grusht shteti parlamentar” kundër gjyqësorit. Tani që parlamenti ka votuar, vetëm presidenti Klaus Iohannis ose presioni nga jashtë mund të ndalojnë reformën.
Fushat kryesore të shqetësimit janë një numër ndryshimesh në kodin penal dhe në kodin e procedurës penale. Këto i japin qeverisë mundësi më të mëdha politike për të ndikuar në gjyqësor, duke kufizuar pavarësinë e gjyqtarëve dhe prokurorëve publikë, duke minuar kështu ndarjen e pushteteve. Institucionet e policisë dhe gjyqësorit
Megjithatë, reforma ligjore nuk fokusohet vetëm në punën e policisë dhe gjyqtarëve, apo të autoritetit anti-korrupsion dhe të kreut të saj, Laura Codruta Kovesi; ai gjithashtu trajton raportimin mbi rastet e korrupsionit dhe gazetarinë investigative në përgjithësi.
Një organ më i lartë, i emëruar politikisht, do t’i jepet e drejta për të procedure kundër vendimeve të pafavorshme nga prokurorët dhe gjyqtarët publikë. Në të njëjtën kohë, njerëzit nën dyshim do të duhet të informohen kur ato bëhen objekt i një hetimi. Ata gjithashtu do të lejohen të jenë të pranishëm kur dëshmitarët merren në pyetje. Për më tepër, do të jetë e mundur mbyllja e një hetimi nëse prokurorët e lartë publikë, të cilëve u duket politikë, e konsiderojnë të pabazuar apo të paligjshëm.
Ndryshe nga Polonia, ku BE ka nisur procedurat e sanksioneve kundër Varshavës, reagimi i Komisionit të BE-së ndaj reformës gjyqësore në Rumani ka qenë relativisht i mbytur. Deri më sot, Brukseli ka shprehur shqetësimin e vet; siç kanë Departamentin e Shtetit të SH.B.A.-së dhe shtetet individuale të BE-së, të cilat gjithashtu kanë kritikuar reformën. Deri më tani, kjo presion nga jashtë nuk duket se ka bërë ndonjë përshtypje në udhëheqjen rumune.DW
