Sektori bankar rriti më tej investimin në Eurobondet e qeverisë shqiptare gjatë vitit 2023. Të dhënat e Bankës së Shqipërisë tregojnë se letrat me vlerë në valutë të huaj të qeverisë shqiptare në bilancin e sektorit bankar në fund të vitit të kaluar arritën vlerën e 83 miliardë lekëve. Krahasuar me një vit më parë, vlera e këtyre aseteve është rritur me 4%.
Megjithatë, nëse e zhveshim rritjen nga efekti i kursit të këmbimit, ajo do të rezultonte disa herë më e lartë. Në fund të vitit 2023, kursi i këmbimit Euro-Lek pësoi rënie me më shumë se 9% krahasuar me një vit më parë. E pastruar nga efekti i kursit, rritja e investimit të bankave në Eurobonde do të ishte rreth 13%.
Zhvlerësimi i Euros megjithatë ka bërë pesha specifike e Eurobondeve të qeverisë shqiptare në bilancin e sektorit bankar të mbetet pothuajse e pandryshuar krahasuar me fundin e vitit 2022, me 4.2% të aktiveve totale të sektorit.
Ndërkohë, duke përfshirë edhe letrat e borxhit në lekë, ekspozimi total i sektorit bankar ndaj qeverisë shqiptare përbënte 26.4% të vlerës totale të aktiveve, me një rënie të lehtë krahasuar me një vit më parë.
Qeveria shqiptare emetoi Eurobondin e gjashtë në qershor të vitit të kaluar, me vlerë totale prej 600 milionë eurosh dhe afat maturimi 5-vjeccar. Megjithatë, në një masë të madhe investimet e bankave në Eurobonde kryhen nëpërmjet blerjeve në tregun dytësor.
Instrumentet e borxhit në valutë të qeverisë shqiptare kanë tërhequr një interes në rritje të sektorit bankar shqiptar në vitet e fundit, për disa arsye. Investimi në këto instrumente ka ofruar kthime të kënaqshme, përgjatë një periudhë kur normat e interesit për monedhën euro kanë qenë shumë të ulëta.
Paralelisht, rritja e lartë e depozitave në valutë gjatë viteve të fundit ka krijuar sasi të konsiderueshme likuiditetesh të lira për bankat. Në dhjetor 2023, depozitat në Euro rezultuan në rritje me 15.5% krahasuar me një vit më parë.
Nga ana tjetër, kreditimi i sektorit privat vitin e kaluar pati një zhvendosje të ndjeshme drejt Lekut, për shkak të normave më të ulëta të interesit. Madje, shumë huamarrës vendosën të konvertonin kreditë e tyre nga Euro në Lek, për shkak të interesave të favorshme, por edhe kursit të ulët të këmbimit.
Edhe kuadri rregullator i Bankës së Shqipërisë tenton ta bëjë më të kushtueshëm kreditimin në valutë të huaj për subjektet me të ardhura në Lekë, çka i kufizon hapësirat e rritjes së kredisë nëEeuro për sektorin privat shqiptar. Në këtë mënyrë, Eurobondet në vitet e fundit kanë shërbyer edhe si një instrument për thithjen e likuiditeteve të lira në valutë të sektorit bankar./ MONITOR
