A jemi vërtet makineri e programuar që funksionon përmes qarqeve që ne nuk mund ta ndryshojmë dhe të kemi një jetë të paracaktuar nga truri me të cilin kemi lindur, apo jemi të aftë të rimarrim dhe riprogramojmë mendjen dhe të kontrollojmë jetën tonë?
Neuroshkencëtarja Hannah Crickloë tregon se çfarë thotë studimi i fundit i trurit për vullnetin tonë të lirë, çfarë është trashëguar përkundrejt asaj që është fituar. Truri i një të rrituri nuk është i pandryshueshëm Në fillim të neuroshkencës, u pranua në përgjithësi parimi që të gjitha neuronet në tru u krijuan para lindjes dhe se ishte e pamundur të riparohej një tru i dëmtuar.
Për vite me radhë, neuroshkencëtarët kanë supozuar se struktura e trurit të rritur është e pandryshueshme. Me fjalë të tjera, ne ishim të vetëdijshëm vetëm për atë që kishim. Por në vitet 1960, ai qëndrim filloi të ndryshojë. Hulumtimi i ri eksperimental ka treguar të kundërtën: kishte prova që truri në të vërtetë mund të ishte plastik, domethënë ai mund të adaptohej, të rritet dhe madje të rigjenerohej. Eksperimentet pasuese vërtetuan se truri ruan mundësinë e ndryshimeve në shkallë të gjerë, në strukturë dhe funksion, madje edhe në moshën 60, 70 apo 80.
Një nga ndryshimet më të rëndësishme është neurogjeneza – rritja e neuroneve të reja nga qelizat burimore nervore te një i rritur. “Kjo ofron një potencial të jashtëzakonshëm për aftësinë tonë për t’u shëruar”, thotë Sharon Begley, një gazetare amerikane dhe autore e librit ‘Brain Plastic’.
Metodat e trajtimit të tilla si Terapia Kognitive e Sjelljes (CBT), një formë e terapisë së të folurit, mund t’ju ndihmojë të merreni me problemet tuaja, duke ndryshuar mënyrën se si mendoni dhe silleni. Nxitja e neuroplasticitetit, domethënë aftësia e trurit për të ndryshuar vazhdimisht, mund të ndihmojë njerëzit. “Kur jemi mësuar të mendojmë ndryshe për përvojat tona të jetës, gjatë këtij lloji të ndërhyrjes psikologjike, ai në të vërtetë mund të ndikojë si në strukturën ashtu edhe në funksionin e trurit”, thotë Sharon.
Por kini kujdes nga ajo që Sharon e quan një “neuro-hype” – besimi se ne mund të ndryshojmë gjithçka në trurin tonë, pasi mund të varet nga kokat tona. Çfarë ndodh kur dikush nuk arrin të “mendojë” përmes depresionit ose traumës? “A do t’i akuzojmë ata që nuk mendojnë mendimet e duhura?”, thotë Sharon.
