Historia ka treguar se të ardhurat buxhetore kanë shënuar rënie sa herë ka pasur vite zgjedhore. Tipike janë vitet 2009, kur rritja e të ardhurave u ngadalësua ndjeshëm dhe 2013-a kur ato ranë për herë të parë në vlerë nominale. A do të përsëritet edhe këtë vit historia?!
Janari nuk jep optimizëm. Të ardhurat në buxhet nga tatimi mbi vlerën e shtuar, një tregues direkt i qarkullimit të mallrave në ekonomi dhe tendencës së konsumit, kanë shënuar rënie në janar të këtij viti.
Sipas statistikave fiskale të janarit, të publikuara nga Ministria e Financave, TVSH solli në buxhet 10.1 miliardë lekë, me një rënie prej 135 milionë lekë, ose 0.5% më pak se e njëjta periudhë e një viti më parë.
Rënia ka ardhur tërësisht nga TVSH që mblidhet në tregun e brendshëm, të ardhurat nga e cila ishin 264 milionë lekë, ose 4.4% më pak se e njëjta periudhë e një viti më parë, duke zbritur në 5.77 miliardë lekë. Në të kundërt, TVSH në dogana (nga mallrat e importit) u rrit me gati 8%.
Në total, të ardhurat tatimore në janar ishin 30.9 miliardë lekë, me një rritje prej 3.8% në raport me muajin e parë të vitit të kaluar. Zëri që ka “shpëtuar” tatimet e doganat është ai i taksave nacionale dhe të tjera, që është zgjeruar me 28%, apo 858 milionë lekë (si rrjedhojë e rritjes së çmimeve të karburanteve e të tjera në tregjet ndërkombëtare), duke neutralizuar rënien e të ardhurave nga TVSH, dhe sidomos nga tatimi mbi të ardhurat personale (këto të fundit ranë me 160 milionë lekë, apo gati 5%). Edhe tatim fitimi, që vitin e kaluar kishte një rritje të ndjeshme dy shifrore, në janar kishte një zgjerim minimal prej 4%.
Të ardhurat në total në buxhet për janarin u rritën minimalisht me vetëm 0.2%, si rrjedhojë e performancës së dobët të të ardhurave jo tatimore, teksa institucionet buxhetore derdhën gati 700 milionë lekë në buxhet. Të ardhurat nga fondet speciale (kryesisht sigurime shoqërore e shëndetësore) u rritën dhe ato minimalisht me 2.8%.
Edhe kredia në ngërç, bizneset frenojnë investimet
Përpjekjet e vazhdueshme të Bankës së Shqipërisë për të nxitur huadhënien në ekonomi, përmes bërjes më të lirë të kostos së parasë nuk kanë arritur të japin efekt.
Të dhënat e Bankës së Shqipërisë treguan se stoku i huasë për ekonominë, në fund të dhjetorit ishte 546.7 miliardë lekë, nga 567.8 miliardë lekë në të njëjtën periudhë të një viti më parë. Negativisht këtu ka ndikuar dhe fshirja e huave, një proces që intensifikohet gjithnjë në muajt e fundit të vitit. Rënia më e madhe e stokut ishte në dhjetor me 5.6 miliardë lekë.
Janari ka vijuar me tkurrje, teksa stoku ka zbritur në 545 miliardë lekë.
Reduktimi i huasë rezulton të ketë ardhur tërësisht nga valuta, e cila është kryesisht në euro. Sipas statistikave, stoku i kredisë në valutë në janar 2017 ra me 6.3% në 286 miliardë lekë.
Në të kundër huaja në lekë është gjallëruar si rrjedhojë e dy faktorëve. Interesat e huave në lekë kanë qenë më të favorshme, pasi ato kanë zbritur në 8-9% dhe nga ana tjetër, vetë bankat kanë orientuar kredinë në monedhën vendase, për të shmangur rrezikun e kursit të këmbimit.
Kredia në lekë është rritur me gati 9% me bazë vjetore në janar, për të arritur në 258.7 miliardë lekë.
Pesha e huasë në valutë ka rënë ndjeshëm, në 52.5% të totalit në janar 2017, nga 56.2% në të njëjtën periudhë dhe shumë larg prej 70% që ajo zinte në vitet e arta 2008-2010, kur huaja për ekonominë rritjet me ritme dyshifrore, dhe ka pasur vite kur i kalonte dhe 50 zgjerim.
Rritja e vazhdueshme e kredive me probleme, që i bëri bankat më të kujdesshme, ngadalësimi i ekonomisë, maturimi i shumë sektorëve janë disa nga arsyet kryesore të ngërçit të kreditimit vitet e fundit. Në 2015, rritja vjetore e kredisë ishte negative prej -2.4%.
Bankierët pohojnë se një tjetër faktor është dhe klima e rënduar politike në vend, që ka stepur bizneset, të cilët hezitojnë të marrin kredi për të investuar. Nga ana tjetër, edhe vetë bankat janë në pritje të zhvillimeve politike./monitor
(XH.A/SHUPLAKA)
[ngg_images source=”galleries” container_ids=”1426″ display_type=”photocrati-nextgen_basic_imagebrowser” ajax_pagination=”1″ order_by=”sortorder” order_direction=”ASC” returns=”included” maximum_entity_count=”500″]
