Çfarë duhet për t’i dhënë fund luftës në Gaza

Shtetet e Bashkuara po punojnë për një projekt-marrëveshje të mëtejshme në përpjekje për të arritur lirimin e pengjeve dhe një armëpushim në Gaza. Sipas të dhënave të publikuara nga Wall Street Journal, teksti përmban një propozim të detajuar se si duhet të bëhet shkëmbimi i pengjeve dhe çfarë mund të shkaktojë rifillimin e armiqësive.

Propozimi specifikon gjithashtu se sa kohë mund të zgjasë prania izraelite në Korridorin e Filadelfias, një rrip i hollë toke që ndan Gazën nga Egjipti, një nga pikat në të cilat negociatat thuhet se po ngecin dhe në të cilën qeveria e Benjamin Netanyahu thuhet se po tregon qëndrimin e saj më intransigjent, me gjithë kundërshtimin e kësaj pranie ushtarake jo vetëm nga Hamasi por edhe nga Kajro.

Krerët e agjencive izraelite të sigurisë dhe inteligjencës, së bashku me ministrin e Mbrojtjes Yoav Gallant, argumentuan se çështja nuk është në qendër të vëmendjes tani dhe se forcat e armatosura mund të kthehen në korridor pas fazës së parë të armëpushimit. Udhëheqësi i opozitës, Yair Lapid, akuzoi Netanyahun se ishte më i interesuar për të kënaqur ministrat e ekstremit të djathtë sesa për fatin e pengjeve të mbetura, por për kryeministrin pika mbetet një vijë e kuqe thelbësore.

Rruga e Filadelfisë
Por çfarë është Korridori i Filadelfisë dhe pse është kaq i rëndësishëm për Izraelin? Rruga e Filadelfi-s është një emër i koduar i dhënë nga Forcat Mbrojtëse të Izraelit në një zonë të ngushtë toke 14 kilometra të gjatë dhe vetëm 100 metra të gjerë që shtrihet përgjatë kufirit midis Rripit të Gazës dhe Egjiptit dhe brenda saj ndodhet kalimi i Rafahut. Netanyahu dëshiron të mbajë kontrollin e tij përgjithmonë, duke argumentuar se është thelbësore “të parandalohet riarmatosja e Hamas”.

“Është një çështje politike themelore,” tha ai në TV pas protestave të mëdha në rrugë pas gjetjes së trupave të gjashtë pengjeve, të vrarë nga Hamasi pak para se të liroheshin nga ushtarët izraelitë.

Rruga e patrullimit në kufirin midis Rripit dhe Egjiptit u ndërtua nga ushtria izraelite kur forcat izraelite pushtuese ishin të pranishme në Gaza midis viteve 1967 dhe 2005. Traktati i paqes i Camp Davidit me Egjiptin i vitit 1979 i lejoi Izraelit të kishte një numër të kufizuar trupash në korridor, por pa armatim të rëndë. Pas tërheqjes së Izraelit në vitin 2005, korridori u bë përgjegjësi e Egjiptit dhe Autoritetit Palestinez, me 750 policë egjiptianë të vendosur për të parandaluar kontrabandën. Kjo do të thotë, të paktën derisa Hamasi mori kontrollin e Rripit në 2007.

Tunelet e Hamasit
Në vitet në vijim, veçanërisht pas bllokadës totale të Rripit të zbatuar nga Izraeli pas marrjes së pushtetit nga grupi militant palestinez, zona kufitare u bë rrugëkalim kryesor për kontrabandën: qindra tunele u hapën nën korridor dhe u përdorën për të sjellë armë dhe drogë, por edhe mallra të konsumit, si dhe njerëz, në Gaza. Kur presidenti egjiptian Abdel Fattah al-Sisi erdhi në pushtet në vitin 2013, Egjipti lëvizi më ashpër për të shkatërruar shumë prej tuneleve, duke akuzuar militantët palestinezë se i përdorin ato për të kontrabanduar armë dhe luftëtarë për grupet xhihadiste në Gadishullin e Sinait aty pranë.

Pavarësisht përpjekjeve të shumta kundër tunelit në të dy anët e kufirit Egjipt-Gaza, duke përfshirë përmbytjet në anën egjiptiane dhe sulmet ajrore izraelite në anën tjetër, kontrabanda ndërkufitare përmes rrugëve nëntokësore ka vazhduar, megjithëse me një shkallë të reduktuar.

Stop kontrabandës
Prandaj, pyetja për Tel Avivin mbetet se si të sigurohet ndalimi i kalimeve përmes tuneleve. Për shembull, mund të ketë trupa nga vende të treta, ose ndoshta nga OKB, ose si një alternativë ndaj një pranie ushtarake izraelite, disa ekspertë kanë sugjeruar zgjidhje teknologjike, duke përfshirë instalimin e sensorëve të vëzhgimit dhe tokës, të cilët mund të monitorojnë efektivisht përpjekjet për të rindërtuar tunelet e Hamasit.