Kryeministri i Shqipërisë Edi Rama ka hartuar një draft për Asociacionin e Komunave Serbe në Kosovë, të cilin ia dërgoi presidentit francez Emmanuel Macron dhe kancelarit gjerman Olaf Scholz, ndërsa Komisioni Evropian, SHBA, Franca dhe Gjermania mbeten gojëhapur rreth përmbajtjes së tij.
Asociacioni u ra dakord gjatë një dialogu të mbështetur nga BE-ja në 2013 përpara se të shpallej jokushtetues nga gjykata më e lartë e Kosovës në vitin 2015. Asociacioni do t’u lejonte serbëve vetëqeverisje kolektive në shumicën e fushave duke përfshirë shëndetësinë, arsimin, planifikimin urban dhe ekonominë siç bëjnë serbët e Kosovës nuk e njohin autoritetin e Prishtinës për të qeverisur.
Ajo ka mbetur një pikë ngecjeje në të gjitha negociatat me Serbinë, me SHBA-në dhe BE-në që insistojnë në të, ndërsa Kosova pohon se Serbia gjithashtu nuk i është përmbajtur dispozitave të ndryshme dhe se megjithëse është e lumtur të krijojë një asociim, ajo duhet të jetë në përputhje me Kushtetuta.
Pas javësh tensionesh të shtuara mes Serbisë dhe Kosovës për protestat në veri, Rama paraqiti një draft për shoqatën të enjten.
“Dje i përcolla presidentit Macron dhe kancelarit Scholz, të cilët janë dy kumbarët e propozimit franko-gjerman, një draft të shoqatës, për të cilin informova Presidentin e Këshillit Evropian, Charles Michel, si dhe palën amerikane. ”, tha ai gjatë një konference për shtyp.
Ai tha se drafti është përgatitur prej kohësh dhe se është duke pritur kohën e duhur për ta paraqitur.
“Është një draft i përgatitur prej kohësh nga ekspertët e nivelit më të lartë amerikan dhe evropian, i cili është bërë në rast se do të vinte kjo ditë, kjo ditë kur palët dhe në këtë rast për mua qëndrimi i Kosovës dhe jo i Serbia, palët as që mund të bien dakord se kush duhet ta shkruajë këtë tekst dhe nuk pajtohen më se çfarë duhet të përmbajë teksti”, tha ai.
Rama tha se dokumenti do të mbetet konfidencial dhe nuk pretendon të jetë zgjidhja ideale, por shtoi se është një dokument i nivelit më të lartë ndërkombëtar që merr parasysh të gjitha arsyet e krijimit të shoqatës dhe vendin e saj në Republikën e Kosovës, në përputhje. me kushtetutën.
“Uroj dhe shpresoj që ky material të jetë i dobishëm për ta çuar dialogun në një nivel tjetër dhe për t’i bërë palët të flasin për gjëra konkrete, gjëra që kanë të bëjnë me përfundimin me sukses të dialogut dhe jo të flasin me veten dhe për veten e tyre”, shtoi ai. .
“Situata po bëhet alarmante dhe unë nuk mund të mbetem spektator duke parë se si Kosova zvogëlohet dhe zvogëlohet në sytë e atyre që krijuan shtetin e Kosovës”, tha Rama.
Rama tha se është shumë i shqetësuar për situatën në veri dhe deklaratat e partnerëve ndërkombëtarë. Ai ka theksuar se Kosova duhet të pranojë propozimet ndërkombëtare pasi ekziston rreziku i humbjes së sovranitetit të saj.
“Jam i shqetësuar për tonet përfundimtare të aleatëve, të cilat mund të sjellin pasoja të pallogaritshme në shumë aspekte, duke filluar nga pasoja e rritjes së numrit të trupave në Kosovë, që nënkupton uljen e kapacitetit sovran të Kosovës”, tha ai. .
Rama shtoi se gjithashtu në rrezik është shansi për të integruar plotësisht veriun në jetën institucionale të Kosovës në vend që të rrezikohet që ai të kalojë në kontrollin e të huajve, me gjasë në lidhje me Serbinë.
Por propozimi nuk është pritur mirë nga të gjithë në Kosovë. Deputeti i partisë në pushtet Vetëvendosje, Armend Muja, akuzoi Ramën për afërsi me Serbinë dhe presidentin e saj Aleksandër Vuçiq.
“Duke dërguar një statut për ‘Asociacionin’ në Berlin dhe Paris, Rama vetëm po ekspozon dhe forcon Shoqatën e tij me Vuçiçin. Edi Rama duhet të kapet diku për krim dhe korrupsion, përderisa detyrohet t’ia bëjë vetes publikisht para gjithë kombit shqiptar”, tha Muja.
Ndërkohë, kryeministri Albin Kurti i tha parlamentit se ka propozuar një draft vizion të shoqatës ndërmjetësuesve bazuar në modelin kroat.
“Unë jam frymëzuar nga modeli i Kroacisë për pakicat kombëtare për tre arsye. Së pari; Kroacia doli nga lufta gjatë shpërbërjes së dhunshme të ish-Jugosllavisë, ashtu si edhe Kosova. I dyti; sepse Kroacia është shembull i suksesit të një vendi anëtar në BE dhe NATO. E treta; sepse Serbia tashmë ka një marrëveshje me Kroacinë për marrëdhënie të mira fqinjësore dhe që përfshin edhe të drejtat e pakicave kombëtare”, tha ai.
Zëvendëskryeministri Besnik Bislimi ka reaguar, duke thënë se asociacioni po përdoret nga Serbia jo për të integruar serbët vendas në Kosovë, por si “kalë të Trojës” për ta bërë vendin një shtet jofunksional dhe për të vazhduar me planin për ndarjen e vendit.
“Kosova vazhdimisht ka paralajmëruar bashkësinë ndërkombëtare për arsyet e vërteta pse Serbia insiston në formimin e Asociacionit të Komunave me shumicë serbe. Asociacioni nuk kishte për qëllim asnjëherë të integronte serbët vendas në Kosovë, por të ishte si “Kali i Trojës” i Beogradit për ta bërë vendin jofunksional, duke përgatitur kështu rrugën për ndarje”, ka shkruar Bislimi në Twitter.
Kosova është shtëpia e disa zonave me shumicë serbe. Përderisa janë katër në veri, ka edhe Graçanicë, dhe disa enklava në zonën e Gjilanit. Serbët këtu jetojnë të qetë përkrah shqiptarëve dhe nuk ka pasur protesta apo skena të ngjashme trazirash në këto zona më jugore.
Por në mes të veriut të trazuar, ndodhet kompleksi i Minierës së Trepçës, i cili është shtëpia e të paktën 60.5 milion ton xehe, si dhe miliona tonë plumb, zink dhe argjend. Dy qeveritë kanë luftuar prej kohësh se kush i kontrollon minierat me Serbinë duke refuzuar përpjekjet e përsëritura të Kosovës për të marrë minat.
Politikanët kosovarë kanë këmbëngulur prej kohësh se shoqata do të rezultojë në një strukturë të tipit Republika Srpska, si në Bosnje dhe Hercegovinë, dhe do të hapë rrugën për përfshirjen e veriut dhe minierave të tij fitimprurëse në Serbi.
Ambasadat gjermane dhe franceze në Tiranë nuk deshën të komentojnë draftin dhe Komisioni Evropian nuk iu përgjigj kërkesës për koment.
Një zëdhënës i qeverisë gjermane, megjithatë, konfirmoi se ata kishin marrë një dokument të tillë, por se përmbajtja e tij mbetet konfidenciale.
Sa i përket Francës, një burim me njohuri të thella për negociatat në vazhdim tha se Franca mbështet planin e saj të ritmit dhe nuk do të komentojë më tej për këtë temë.
(Alice Taylor | Exit.al)/Euractiv
